قانون مالیات مجموعه‌ای از مقررات می باشد و مشخص میکند چگونه مالیات باید پرداخت شود. این قوانین شامل مقررات مربوط به مالیات بر درآمد، مالیات بر مصرف، مالیات بر املاک و مستغلات، مالیات بر ارث، مالیات بر منابع طبیعی و سایر انواع مالیات میشود.
هدف اصلی این قوانین ایجاد یک سیستم عادلانه برای جمع‌آوری مالیات و تأمین درآمد دولت برای اجرای برنامه‌ها و خدمات عمومی است. به عنوان مثال، قوانین مالیاتی ممکن است شامل نرخ‌های مالیاتی، معافیت‌ها، تسهیلات مالیاتی، روش‌های محاسبه مالیات و تعهدات اعلامی باشد.
قانون مالیات سال 1403 و آشنایی با تغییرات آن به کسب و کارها و کسانی که در زمینه های اقتصادی فعالیت می کنند، کمک زیادی کرده تا با تکالیف و امور مالیاتی خود آشنایی داشته باشند. در ادامه به تمام این قوانین و تغییرات و نکات آن اشاره کرده ایم.
معافیت ها در قانون مالیات سال 1403
هر ساله معافیت هایی در قانون مالیات تصویب میشود که مهم ترین آنها مربوط به حقوق، املاک و مشاغل بوده که به شرح ذیل میباشد:
معافیت مالیات حقوق 1/440/000/000 ریال
میزان معافیت مالیات درآمد املاک مبلغ 750/000/000 ریال
میزان معافیت مالیات درآمد مشاغل مبلغ 1/000/000/000 ریال و در صورت استفاده از پایانه های فروشگاهی مبلغ 1/440/000/000 ریال و با داشتن شریک این مبلغ 2/880/000/000 ریال خواهد بود.
جدیدترین قانون های مالیات سال 1403 و نکات آن
در تبصره 7 ماده 105 قانون مالیات و تبصره ماده 131 آن که در سال 3/12/1366 تصویب شده است، پس از عبارت 10 درصد، عبارت مازاد بر 40 درصد افزوده می گردد. معافیت ناظر به موارد گفته شده تنها با توجه به ورودی و درآمد های شامل مالیات ابزاری برای عملکرد سال های 1402-1403 پیاده می شود. ( درآمد ابزاری مشمول مالیات به همان سود ویژه ای گفته می شود که از کم کردن تمام فروش و خدمات از هزینه ها یا تمام مخارج حاصل می شود)
- ماده 105 قانون مالیات های مستقیم
تبصره 7 قانون مالیات های مستقیم: درقبال هر 10 درصد ازدیاد درآمد ابزاری ( بیشتر از 40 درصد) افراد مشمول مالیات این ماده با توجه به درآمد ابزاری سال قبل آن ها که شامل مالیات می شده است، حداقل یک واحد درصد تا بیشترین آن، یعنی 5 واحد درصد از قیمت یا تعرفه موارد بیان شده کم می گردد.
(این تخفیف مالیاتی به افرادی تعلق می گیرد که بدهی مالیاتی سال قبل خود را تسویه نموده و همین طور اظهارنامه مالیاتی برای سال جاری را در زمان مقرر و بیان شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور، به آن تحویل دهند.)
- ماده 131 قانون های مالیات های مستقیم
تبصره ماده 131: با توجه به افزایش هر 10 درصددرآمد ابزاری ( بالغ بر 40 درصد) به نسبت درآمد ابزاری شامل مالیات سال پیشین مشمولیان مالیات این ماده، یک واحد درصد و نهایتا 5 واحد درصد از تعرفه های ذکر شده کاهش پیدا می کند.
( اشخاصی می توانند از این تخقیف برخوردار شوند که مالیات سال گذشته خود را تسویه کرده و اظهارنامه سال جاری شان را در زمان تعیین شده به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند)
قوانین جدید مالیات ارزش افزوده
نرخ مالیات بر ارزش افزوده موضوع ماده 7 قانون مالیات بر ارزش افزوده به اندازه یک واحد درصد در قالب سهم دولت بیشتر می شود. همین طور متناسب کردن حقوق بازنشستگان کشوری، لشکری و صندوق فولاد از محل منبع به دست آماده نیز در این بند صورت می گیرد.
(ماده 7 به تعرفه مالیات و عوارض کالا ها و خدمات با توجه به موضوع ماده 5 می پردازند. در این ماده به مجزا بر کالاهای خاص که تعرفه آن ها در ماده 26 توضیح داده شده است؛ 9 درصد تعیین می شود. )
- از ابتدای سال 1403 نرم مالیات بر ارزش افزوده 1 درصد بیشتر شده است.
( این نرخ تا پایان قانون 5 ساله برنامه هفتم توسعه یعنی تا پایان سال 1407 به اندازه 13 درصد بیشتر می شود.)
سازمان امور مالیاتی کشور مجاز است تا مالیات و عوارض های مرتبط با ارزش افزوده افراد حقیقی و حقوقی مشمول مالیات بر ارزش افزوده را که در در خصوص هر یک از دوره های سنوات از سال 1387 تا 1400 که اظهارنامه خود را در زمان تعیین شده ارائه نداده اند و همین طور تا به الان بررسی نشده اند و مالیات نیز برای آن ها تعیین نشده است، با توجه به حسابرسی سیستمی و با توجه به نرخ کارکرد و داده های موجود در سامانه مالیات و سوابق پرونده آن و همین طور بر اساس میزان اتعبار پذیری تهیه کالا و خدمات آن ها و با توجه به دستور العملی که به نظر پیشنهاد سازان امور مالیاتی ظرف یک ماه از زمان واجب بودن اجرای این قانون توسط وزیر مربوطه یعنی وزیر امور دارایی و اقتصادی تصویب می شود تا مشخص و اظهارنامه برآوری تولید کند.
چنان چه مودی مالیاتی قصد اعتراض به آن را داشته باشد، می تواند پرونده خود را در هیات موضوع تبصره 1 و ماده 216 قانون مالیات های مستقیم مطرح کند.
لازم به ذکر است که جریمه افراد حقیقی و حقوقی که جمع مالیات تعیین شده آن ها در راستای اجرای این بند کم تر از 5 برابر سقف مالیات ماده 84 قانون های مالیات های مستقیم 1403 باشد، مقید به دادن مالیات و عوارض آن حداکثر طی یک سال از تاریخ ابلاغ و ارسال برگ مالیاتی قطعی بخشیده می شود.
همین طور سازمان امور مالیاتی کشور ( وزارت امور اقتصاد و دارایی) موظف است تا گزارش تفضیلی جامع از عملکرد این بند را طی هر سه ماه یک دفعه به کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی تحویل دهد.
لازم به ذکر است که حکم موارد مذکور پرونده های مالیات بر ارزش افزوده سنوات اشاره شده و همین طور سال 1401 و 1402 مشمولین مالیات که پرونده آن نیز هنوز روشن نشده نیز شامل می شود.
- این بند شامل پرونده های سنوات 1387 تا 1400 می شود که اظهارنامه مالیاتی ارزش افزوده خود را تحویل نداده اند و یا در زمان گفته شده ارسال نکرده اند و تا سال 1403 نیز مورد بررسی قرار نگرفته اند.
- پایه و اساس بررسی مالیات و عوارض ارزش افزوده مودیان مالیاتی شامل این برند با توجه به موارد زیر تعیین می شود:
– میزان فعالیت
– داده های موجود در سیستم مالیاتی
– سوابق مالیات
– پرونده عملکرد
– میزان اعتبارپذیری برای خرید کالا
– خدمات فعالیت
- محل اعتراض مودیان مالیاتی به مالیان و عوارض در نظر گرفته شده اند، هیات موضوع تبصره 1 ماده 216 قانون های مالیات مستقیم می باشد.
- جرایم در نظر گرفته شده برای افراد حقیقی و حقوقی که جمع مالیات آن ها در اجرای این بند کم تر از 5 برابر سقف معافیت موضوع ماده 84 قانون مالیات های مستقیم 1403 باشد، به شرط این که مالیات و عوارض خود را تا حداکثر 12 ماه پس از تاریخ ابلاغ برگ مالیات قطعی پرداخت کرده باشند، بخشیده می شود.
- جرایم پرونده های سنوات 1402 و 1401 تنها اشخاص حقیقی که پرونده های آن ها در هر دوره روشن نشده است نیز بخشیده می شود.
قانوان های مالیاتی مراکز درمانی
کلیه مراکز درمانی خصوصی و دولتی که به نهادهای عمومی، خیریه ها، شرکت های دولتی و نیروهای مسلح وابسته هستند باید 10 درصد از حق الزحمه یا حق العمل گروه پزشکی خود را از طریق اخذ هزینه صورت حساب های ارسال به بیمه و یا نقدا از طریق بیمار دریافت می کنند را به عنوان مالیات علی احساب کسر و به نام فرد مربوط تا انتهای ماده پس از وصول هزینه صورت حساب به سازمان امور مالیاتی کشور تحویل دهند.
مالیات علی الحساب این بند کلیه پرداختی هایی که تحت عنوان درآمد حقوق و کارانه با توجه به قوانین بودجه سنواتی پرداخت شده و مالیات از آن ها کم می گردد را شامل نخواهد شد.
در راستای اجرای این بند حکم ماده 100 مالیات های مستقیم در نظر گرفته می شود. وزارت بهداشت و درمان نیز باید فهرستی از کلیه مراکز شامل این بند را تا آخر اردیبهشت سال 1403 به سازمان امور مالیاتی ارسال نمایند. این سازمان پس از دریافت باید متخلفان را به مراجع مربوطه و ذی صلاح معرفه کرده و همین طور طی هر سه ماه یک بار، گزارش کامل و جامعی به مجلس شورای اسلامی ارسال کند.
- کلیه مراکز درمانی چه خصوصی و چه دولتی و وابسته به نهادهای عمومی، خیریه ها، شرکت های دولتی، نیروهای مسلح و … موظفند تا 10 درصد مالیات کس شده از حق العمل گروه پزشکی یا حق الزحمه را تحت عنوان مالیات علی الحساب کسرد و به نام شخص مربوطه تا پایان ماه پس از تسویه مبلغ صورت حساب به سازمان امور مالیاتی پرداخت کنند.
- 10 درصد مالیات کسر شده از حق العمل گروه و یا حق الزحمه به وسیله این مراکز از مصادق درآمد حقوق و کارانه موضوع ماده 84 قانون مالیات های مستقیم نخواهد بود.
قانون جدید معافیت مالیاتی
اختیار سازمان امور مالیاتی کشور در تبصره ماده 100 قانون مالیات مستقیم در موضوع با معافیت افراد حقیقی و حقوقی برای انجام تکالیف و همین طور نگهداری مدارک و اسناد و ارسال اظهارنامه عملکرد سال 1402، به منظور افزایش سرعت و راحتی در رسیدگی به پرونده های مالیاتی، به حداکثر 150 برابر مقدار معافیت موضوع ماده 84 مالیات مستقیم بیشتر می شود.
- بیشترین میزان استفاده صاحبان مشاغل در کلیه ردیف های گروه اول تا سوم موضوع ماده 95 قانون مالیات مستقیم از مفاده تبصره ماده 100 برای عملکرد 1402 به مبلغ 180000000000 ریال است. ( یکصد و هشتاد میلیارد ریال)
مالیات خودرو و قانون مرتبط با آن
تمامی وسایل نقلیه سواری و وانت کابین که شماره انتظامی شخصی دارند و توسط مالکان چه حقوقی و چه حقوقی غیر دولتی استفاده می شود که قیمت روز آن ها بیشتر از 35 میلیارد ریال است، باید با توجه به مازاد این مبلغ مالیات سالانه خود را به نرخ یک درصد پرداخت کنند.
سازمان امور مالیاتی کشور مبنا محاسبه و پرداخت مالیات خودرو این موضوع با توجه به ماده 30 قوانین مالیات بر ارزش افزوده تعیین می کند.
سازمان امور مالیاتی باید مراتب را با توجه به داده هایی که از پلیس راهور دریافت می کند به فرد شامل مالیات اطلاع دهد.
کلیه افراد حقوقی و حقیقی غیر دولتی نیز باید مالیات سالانه مرتبط به خودروهای تحت استفاده خود و فرزندان شان که کم تر از سن قانونی یعنی 18 سال دارند و کسی که از نظر عقلی و شرایطی قابل به کنترل اموال خود نباشد که تحت تکلف است را تا نهایا آخر ماه بهمن 1403 به امور مالیاتی کشور پرداخت کنند.
این افراد چنان چه موارد تعیین شده را پرداخت نکنند، با توجه به حکم ماده 190 قانون مالیات مستقیم جریمه می شوند.
لازم به ذکر است که خودروهای شامل این بند که برای آن ها مالیات تعیین شده در صورت عدم تسویه بدهی های مالیاتی که برای انتقال، مالیات بر دارایی و … است، ثبت و نقل و انتقال نمی شوند و همین طور متخلفان این حکم برای پرداخت مالیات شان مسئولیت تضامنی خواهند داشت.
پلیس راهور فرماندهی انتظامی نیز باید فهرستی از مالکان و وسایل نقلیه که مشمول این حکم هستند را با درخواست سازمان امور مالیاتی تا آخر ماه فروردین 1403 به سازمان تحویل دهد و قابلیت دسترسی بر خط را برای استعلام شخص در نظر گرفته شده فراهم سازد.
( مالیات هایی که در این بند تعیین شده اند قطعی بوده و در صورت اعتراض با توجه به تبصره 1 ماده 216 قانون مالیات های مستقیم رسیدگی می شود)
- سقف مالیات بر عایدی سرمایه ( خودروهای لوکس)
| سال 1401 | مبلغ بیش از 10/000/000/000 ریال |
| سال 1402 | 30/000/000/000 ریال |
| سال 1403 | 35/000/000/000 ریال |
- خودروهایی که در توسط فرزندان زیر 18 سال و مجحور تحت تکلف است نیز شامل این مالیات هستند.
- بیشترین مهلت زمانی به منظور تسویه این مالیات تا آخر بهمن ماه 1403 است.
- پرداخت نکردن این مالیات پس از زمان گفته شده شامل جریمه ماده 190 قانون مالیات های مستقیم می شود.
- این مالیات قطعی است و چنان چه به آن اعتراض دارید می توانید در هیات حل اختلاف مالیاتی موضوع تبصره 1 ماده 216 آن را مطرح کنید.
مالیات املاک و زمین و احکام قانونی آن
نرخ معافیت درآمد برای مستغلات اشخاص بدون درآمد ماده 57 قانون مالیات های مستقیم اصلاحی 750.000.000 میلیون ریال است.
همین طور میزان معافیت درآمد مشمولین مالیات سالانه مالیات بردرآمد مشاغل ماده 101 قانون م.م نیز به مبلغ یک میلیارد ریال می باشد.
چنان چه صاحبان کسب و کارها از پایانه های فروشگاهی مطرح موضوع ماده 1 و قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه های مودیان با قابلیت درج محصول و هویت خریدار بهره بگیرند، میزان نرخ معافیت مالیاتی به مبلغ 1.440.000.000 ریال در نظر گرفته می شود.
از طرفی اگر میزان درآمد سالانه اشخاصی که شامل موضوع بند ل ماده 139 قانون مالیات مستقیم باشند تا 4 برابر سقف مالیاتی ماده 84 قانون ذکر شده برآورد شود، معاف شده و مازاد درآمد آن ها با توجه به نرخ قانون م.م مشمول مالیات است.
لازم به ذکر است که کارهای قرآنی، انتشاراتی و مطبوعاتی؛ موسسات رسانه ای و سازمان صدا و سیما که از وزارت فرهنگ و ارشاد و دستگاه های مرتبط مجوز دارند نیز شامل معافیت بند ل ماده 139 قانون مالیات مستقیم می شوند.
زمین هایی که کاربری اداری، تجاری، مسکونی، باغ ویلاهای مجاز و .. ندارند و ارزش هر یک از آن ها بیشتر از 350.000.000.000 میلیارد ریال است، مازاد بر این مبلغ باید مالیات به میزان دو در هزارمی را پرداخت کنند. این مالیات را باید کسی پرداخت نمایند که از ابتدای سال 1403 مالک آن می باشد.
- واحد های مسکونی و باغ ویلاهایی که در حال ساخت هستند شامل این مالیات نخواهند بود. باغ ویلاهایی که بدون مجوز کار می کنند تا زمان دریافت پروانه ساخت همراه با اجرای حکم کمیسیون موضوع ماده 3 قانون حقط کاربری اراضی زراعی و باغ ها و کمیسیون های ماده 99 یا 100 قانون شهرداری شامل جریمه ای دوبرابر با نرخ مالیا باغ ویلاهای مجاز می شوند.
- 80 درصد این جریمه ها به جهاد وزارت کشاورزی، شهرداری، دهیاری محل باغ ویلا همراه با رعایت اصل 53 قانون اساسی اختصاص پیدا می کند. آیینامه ی اجرایی برای این بند طی 60 روز از لازم الاجرا شدن آن به وسیله وزارت امور اقتصادی و دارایی با مشارکت وزارت خانه های راه و شهرسازی و جهاد کشاورزی تعیین و تهیه می گردد.
- وزارت خانه های راه و شهرسازی نیز باید با توجه به این که به صورت آنلاین به سامانه دسترسی دارند تا پایان شهریور ماه 1403 اطلاعات افراد مالک مورد نیاز سازمان امور مالیاتی کشور با رعایت قوانین مدیریت داده ها و اطلاعات ملی به این سازمان ارائه دهند.
- سازمان امور مالیاتی پس از دریافت نیز وظیفه دارد تا دارایی های مشمول با توجه به ارزش روز آن ها را تعیین کرده و با توجه به آخرین ارزش معاملاتی موضوع ماده 64 ق.م.م به وسلیه این سازمان انجام گیرد و تا آخر آذر ماه 1403 نسبت به آن اقدام کرده و به اطلاع مشمولین برساند.
- کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی باید با رعایت قانون مالیات سالانه خود را برای هر واحد مسکونی، باغ و ویلا که تحت تکلف افراد محجور و فرزندان کم تر از سن قانونی خود هستند نیز تا آخر بهمن ماه 1403 پرداخت کند.
- ثبت و نقل و انتقال املاک مذکور پیش از تسویه کلیه مبالغ مالیاتی اعم از مالیات بر دارایی، انتقال، اجاره و .. ممنوع بوده و فرد خاطی شامل مسئولیت تضامنی می شود.
مالیات این بند قطعی بوده و اعتراض به آن طی اجرای تبصره 1 ماده 216 ق.م.م رسیدگی می گردد.
سازمان امور مالیاتی باید 27 صدم از واحد از کل 10 درصد مالیات بر ارزش افزوده را به منظور سامان دهی امور جوانان و ترویج و تعمیم فعالیت های بدنی و .. به ورزش اختصاص دهد.
این هزینه در ردیف های مرتبط با وزارت حانه های ورزش و جوانان به میزان 60 % و آموزش و پرورش به میزان 40% قید کرده و به صورت مستقیم از خزانه به این وزارت خانه ها پرداخت گردد.
- برای این هزینه اولویت با مناطق کم برخوردار می باشد.
- پرداخت هرگونه هزینه از این محل به ورزش حرفه ای ممنوع است و حکم آن تصرف غیر قانونی وجوه و اموال دولتی می باشد.
- سازمان برناه و بودجه کشور و وزارت خانه های ورزش و جوانان و آموزش و پرورش وظیفه دارند تا گزارش کارکرد این بند را هر 6 ماه یک بار به کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی ارسال کند.
- از محل 60 درصدی سهم وزارت ورزش، 30 درصد آن برای ازدواج، اشتغال، فرزندآوری و جوانان تعلق می گیرد.
- مالیات بر عایدی سرمایه: این نرخ مالیات به شکل سالانه بوده و به مالکان زمین های فاقد کاربری، تجاری، باغ و ویلاها و تجاری با بررسی عرصه و اعصیان با ارزش بیش از 35.000.000.000 اختصاص می یابد.
- این مالیات نیز شامل واحدهای مسکونی با ارزش بیشتر از 35.000.000.000 ریال می شود.
- واحد های مسکونی و باغ و ویلاهایی که در حال ساخت هستند، شامل این مالیات نیستند.
- باغ ویلاهای غیر مجاز تا هنگام اخذ پروانه ساخت مورد مشمول جریمه ای معادل دو برابر مالیات باغ و ویلاهای مجاز هستند.
- تعیین دارای های شامل بر ارزش روز با توجه به مبنای آخرین ارزش معاملاتی موضوع ماده 64 ق.م.م با سازمان امور مالیاتی کشور تعیین شده و باید تا آخرین روز آذر سال 1403 پرداخت گردد.
( ماده 64 به تعیین ارزش معاملاتی ملک به عهده کمیسیون تقویم املاک است می پردازد. کمیسیون باید ارزش معاملاتی موضوع این قانون را در اولین سال معادل با 2 درصد میانگین قیمت های روز منطقه با ارش ملاک های زیر بررسی و تعیین نماید)
این پارامتر هر ساله به اندازه دو واحد درصد بیشتر می شود تا زمانی که ارزش معاملاتی هر منطقه به 20% میانگین قیمت روز املاک برسد.
- کلیه افراد حقیقی و حقوقی باید با در نظر گرفتن قانون مالیات، مالیات هر سال مرتبط با واحد های مسکونی و باغ و ویلاهای تحت تکلف فرزندان زیر سن قانونی خود و افراد محجور زیر تکلف را تا آخر بهمن ماه 1403 تسویه نمایند.
- مالیات تعیین شده در هنگام اجرای آن قطعی بوده و کسانی که به آن اعتراض دارند، در راستای تبصره 1 ماده 216 ق.م.م اجرا می شود.
قوانین مالیاتی نرخ صفر مالیاتی
تمام نرخ های صفر مالیاتی، کاهش مالیاتی، معافیت ها و سایر اهداف مالیاتی و مشوق های آن از محل جمع ورودی های مالی برای عملکرد 1403 تمام مودیان با در نظر گرفتن استثنای معافیت های دارای سقف زمانی و موارد درج شده در ماده 130 ق.م.م و قانون جهش تولید دانش بنیان برای اشخاص حقوقی تا 5 هزار میلیارد ریال و افراد حقیقی تا پانصد میلیارد ریال قابل اجرا و انجام است.
کاهش نرخ مالیاتی، معافیت ها و نرح صفر مالیاتی و دیگر مشوق های مالیاتی در سال 1403
| اشخاص حقوقی | حداکثر تا سقف 5.000.000.000.000 ریال |
| اشخاص حقیقی | 500.000.000.000 ریال |
استثنا 1: کلیه معافیت های اشخاص حقیقی، سقف زمانی مشخص دارد.
استثنا 2: تمامی فعالیت های مطرح شده در ماده 130 قانون مالیات های مستقیم برای اشخاص حقیقی و حقوقی
استثنا 3: تمام اشخاص حقوقی شامل قانون جهش تولید دانش بنیان
