اظهارنامه مالیاتی، گزارشی جامع و مستند از عملکرد مالی یک شخص حقیقی یا حقوقی در طول یک سال مالی است. این گزارش که به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه های مالیاتی کشور قابل ارائه است، تمامی درآمدها، هزینه ها، معافیت ها و کسورات مالیاتی را به تفکیک در برمی گیرد. هدف اصلی از تهیه و ارائه اظهارنامه مالیاتی، محاسبه دقیق و عادلانه میزان مالیات قابل پرداخت به دولت و شفاف سازی وضعیت مالی مودیان است.
ماده 104 قانون مالیات های مستقیم، تکلیف قانونی همه مودیان مالیاتی را برای ارائه اظهارنامه مالیاتی مشخص کرده است. عدم ارائه اظهارنامه یا ارائه آن با اطلاعات نادرست، علاوه بر مشمول جریمه های قانونی، می تواند منجر به تعیین مالیات به صورت علی الرأس توسط ممیزین مالیاتی شود که معمولاً به زیان مودی خواهد بود. لذا، تکمیل و ارسال به موقع اظهارنامه مالیاتی از طریق وبسایت هایی مانند www.intamedia.ir و tax.gov.ir ، امری ضروری و الزامی است.
معرفی انواع اظهارنامه مالیاتی
برای انتخاب صحیح نوع اظهارنامه، باید به ماهیت فعالیت اقتصادی خود و ساختار حقوقی (حقیقی یا حقوقی) توجه کنید. هر اظهارنامه شامل فرم ها و اطلاعات خاصی است که باید به دقت تکمیل شود. در جدول زیر می توانید انواع اظهارنامه مالیاتی را ببینید:
نوع اظهارنامه | شرح مختصر | مناسب برای |
اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی (ماده 110) | این اظهارنامه برای کلیه شرکت ها و موسسات حقوقی که به ثبت رسیده اند و فعالیت اقتصادی دارند، الزامی است. | شرکت های بازرگانی، صنعتی، خدماتی و … |
اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی گروه اول ماده 95 | این اظهارنامه برای شرکت ها و موسساتی که فعالیت آن ها در حوزه کشاورزی، دامداری، باغداری و شیلات است، استفاده می شود. | شرکت های کشاورزی، دامداری، باغداری، شیلاتی |
اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی گروه دوم ماده 95 | این اظهارنامه برای اشخاص حقیقی که فعالیت حرفه ای مانند وکالت، پزشکی، مهندسی و … دارند، کاربرد دارد. | پزشکان، وکلا، مهندسان، مشاوران و … |
اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی گروه سوم ماده 95 | این اظهارنامه برای اشخاص حقیقی که فعالیت تجاری دارند، استفاده می شود. | فروشندگان، تولیدکنندگان، واردکنندگان، صادرکنندگان و … |
اظهارنامه مالیات بر درآمد املاک | این اظهارنامه برای اشخاص حقیقی که از اجاره املاک درآمد کسب می کنند، الزامی است. | مالکان املاک اجاره ای |
اظهارنامه مالیاتی انحلال شرکت | این اظهارنامه در هنگام انحلال شرکت و تسویه حساب نهایی، باید ارائه شود. | شرکت های در حال انحلال |
مهلت قانونی برای ارائه اظهارنامه
مطابق قوانین مالیاتی، مودیان حقیقی موظف هستند اظهارنامه مالیاتی خود را تا پایان خرداد ماه هر سال ارائه کنند. با این حال، در برخی موارد و با توجه به شرایط خاص، ممکن است این مهلت تمدید شود. برای مثال، در سال 1403 مهلت ارائه اظهارنامه مالیاتی برای اشخاص حقیقی تا پایان مرداد ماه تمدید شد.
با ارائه اطلاعات دقیق و کامل در اظهارنامه، میزان مالیات قابل پرداخت به صورت عادلانه و بر اساس قوانین مالیاتی محاسبه می شود.عدم ارائه یا ارائه دیرهنگام اظهارنامه، علاوه بر مشمول جریمه، می تواند به بروز مشکلات حقوقی برای مودی منجر شود.
ارائه اظهارنامه مالیاتی، نشان دهنده پایبندی مودی به اصول شفافیت و صداقت مالی است و به تقویت اعتماد عمومی به نظام مالیاتی کمک می کند، مودیانی که اظهارنامه مالیاتی خود را به موقع و دقیق ارائه می دهند، معمولاً با مشکلات کمتری در ارتباط با سازمان مالیاتی مواجه می شوند.
چه کسانی ملزم به ارائه اظهارنامه مالیاتی هستند؟
مطابق قوانین مالیاتی کشور، طیف وسیعی از اشخاص حقیقی و حقوقی مکلف به ارائه اظهارنامه مالیاتی الکترونیکی می باشند. این الزام، با هدف شفافیت در فرآیندهای مالیاتی و تسهیل در محاسبه و وصول مالیات ها وضع شده است.
جدول مشمولین ارسال اظهارنامه مالیاتی :
گروه | مشمولین | معافین |
اشخاص حقیقی | کلیه افرادی که در ایران اقامت دارند و درآمد کسب می کنند (به جز معافین) | – |
اشخاص حقیقی ایرانی مقیم خارج با درآمد داخلی | – | |
اتباع خارجی مقیم ایران با درآمد داخلی | – | |
اشخاص حقوقی | کلیه شرکت ها و موسسات ثبت شده در ایران (به جز معافین) | – |
نهادهای عمومی | – | شهرداری ها، سازمان های دولتی، موسسات و وزارتخانه ها |
قشرهای آسیب پذیر | – | کارگران، صیادان، عشایر، برخی تعاونی ها |
چه مدارکی برای تکمیل و ارسال اظهارنامه باید آماده کنیم؟
از آنجا که عدم ارائه مدارک کافی یا ارائه اطلاعات نادرست می تواند منجر به تاخیر در رسیدگی به اظهارنامه و حتی اعمال جریمه شود، بایستی قبل از تکمیل اظهارنامه مدارک خود را آماده کنید، توجه ویژه داشته باشید که کلیه مدارک ارائه شده باید به روز بوده و مربوط به دوره مالی مورد نظر باشند.
در صورت پیچیدگی امور مالیاتی یا ابهام در خصوص مدارک مورد نیاز، بهتر است از مشاوره متخصصین مالیاتی و یا وکیل مالیاتی یاری بگیرید.
نوع مدرک | شرح | اهمیت |
مجوزهای کسب و کار | مجوزهای صادره از سوی مراجع ذی صلاح (مانند جواز کسب، پروانه بهره برداری) | تایید فعالیت قانونی و نوع فعالیت |
اسناد ثبتی شرکت | اساسنامه، شرکت نامه، تغییرات اساسنامه، آگهی تاسیس | نشان دهنده ساختار قانونی شرکت و موضوع فعالیت آن |
اسناد ملکی | اجاره نامه، سند مالکیت محل فعالیت | مشخص کردن محل قانونی شرکت |
مدارک شناسایی | رونوشت کارت ملی و شناسنامه اعضای هیئت مدیره و صاحبان امضا | تایید هویت اشخاص مرتبط با شرکت |
گزارش های مالی | ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد | ارائه تصویر کلی از وضعیت مالی شرکت |
اسناد فروش و خرید | فاکتورهای فروش، صورتحساب خرید، قراردادها | نشان دهنده درآمدها و هزینه های شرکت |
اسناد بانکی | گردش حساب بانکی، صورتحساب های بانکی | تایید تراکنش های مالی |
اسناد مالیاتی قبلی | اظهارنامه های سال های قبل، قبض های پرداخت مالیات | برای بررسی روند مالی و تطبیق با سال جاری |
سایر اسناد | کارت بازرگانی، کد رهگیری، کد کاربری، سند پرداخت بیمه | بر اساس نوع فعالیت و درخواست اداره مالیات |
مراحل تنظیم اظهارنامه مالیاتی الکترونیکی
پیش از این، این فرآیند تنظیم و ارسال اظهارنامه های مالیاتی به صورت دستی و کاغذی انجام می شد که مستلزم صرف زمان و هزینه قابل توجهی بود. اما با پیشرفت فناوری اطلاعات و به منظور تسهیل امور مودیان، سازمان امور مالیاتی کشور اقدام به راه اندازی سامانه های الکترونیکی نموده است تا امکان تکمیل و تسلیم اظهارنامه ها به صورت اینترنتی فراهم شود. در ادامه مراحل تکمیل و تسلیم اظهارنامه را بخوانید، توصیه می کنیم مقاله 100 نکته مالیاتی را نیز مرور کنید :
پیش ثبت نام برای شماره اقتصادی
این مرحله اولین گام برای ورود به سیستم مالیاتی کشور است و شامل موارد زیر می شود:
ورود به سامانه مالیاتی: مودی باید با ورود به سامانه ثبت نام الکترونیکی مودیان مالیاتی به آدرس tax.gov.ir، فرآیند پیش ثبت نام را آغاز کند.
تکمیل فرم پیش ثبت نام: اطلاعات پایه شامل موارد زیر باید وارد شود:
- کد ملی یا شناسه ملی (برای اشخاص حقوقی)
- شماره تماس و ایمیل معتبر
- آدرس دقیق محل فعالیت
- نوع فعالیت اقتصادی (شغلی یا تجاری)
دریافت کد رهگیری: پس از تکمیل فرم و ارسال آن، سامانه به مودی یک کد رهگیری ارائه می دهد. این کد برای پیگیری مراحل بعدی ضروری است و باید به دقت نگهداری شود.
تایید اطلاعات پیش ثبت نام و دریافت اطلاعات کاربری
پس از انجام پیش ثبت نام، مودی باید اطلاعات ثبت شده را تایید کرده و مراحل زیر را طی کند:
بررسی و تایید اطلاعات توسط سازمان امور مالیاتی: سازمان امور مالیاتی اطلاعات ثبت شده توسط مودی را بررسی کرده و در صورت تایید، پاکت نامه ای حاوی اطلاعات کاربری (نام کاربری و رمز عبور) را به آدرس مودی ارسال می کند.
ورود به سامانه با اطلاعات دریافتی: مودی با استفاده از نام کاربری و رمز عبور وارد سامانه می شود و اطلاعات خود را تکمیل می کند. در این مرحله، اطلاعات زیر باید با دقت وارد شوند:
- اطلاعات هویتی و شناسنامه ای
- آدرس محل اقامت و محل فعالیت
- اطلاعات مربوط به نوع کسب وکار
ثبت نام نهایی شماره اقتصادی: پس از تکمیل اطلاعات، شماره اقتصادی مودی صادر و در سامانه ثبت می شود.
دریافت و تکمیل اظهارنامه مالیاتی
این مرحله یکی از مهم ترین مراحل فرآیند تسلیم اظهارنامه است که باید با دقت و توجه انجام شود:
دریافت فرم اظهارنامه: پس از ثبت نام نهایی، مودی می تواند فرم های اظهارنامه مرتبط با نوع فعالیت خود (اشخاص حقیقی، حقوقی یا مشاغل خاص) را از سامانه دریافت کند.
تکمیل اطلاعات مالی و حسابداری: فرم اظهارنامه باید با اطلاعات مالی دقیق و مستند تکمیل شود. اطلاعات موردنیاز شامل:
- درآمدها: تمامی درآمدهای مشمول مالیات مودی در طول سال مالی.
- هزینه ها: هزینه های قابل قبول مالیاتی که مطابق مقررات قابل کسر از درآمد مشمول مالیات است.
- دارایی ها: موجودی نقدی، اموال و سرمایه گذاری های مودی.
- بدهی ها: بدهی های مالی و تعهدات مالیاتی پرداخت نشده.
- معافیت ها و تخفیفات: مواردی که مشمول معافیت مالیاتی هستند (مانند فعالیت در مناطق ویژه اقتصادی یا کمتر توسعه یافته).
بررسی و صحت سنجی: پیش از ارسال، لازم است مودی تمامی اطلاعات ثبت شده را دوباره بررسی کند تا از صحت و کامل بودن آن ها اطمینان حاصل شود. اشتباه در اطلاعات می تواند منجر به جریمه شود.
ارسال اظهارنامه و دریافت کد رهگیری
پس از تکمیل فرم اظهارنامه، مودی باید آن را به شرح زیر ارسال کند:
ارسال الکترونیکی: اظهارنامه تکمیل شده از طریق سامانه ارسال می شود. سامانه پس از دریافت اطلاعات، یک کد رهگیری به مودی ارائه می دهد. این کد به عنوان رسید رسمی ثبت اظهارنامه محسوب می شود.
تاییدیه سازمان امور مالیاتی: پس از ارسال، سازمان امور مالیاتی اظهارنامه را بررسی می کند و وضعیت آن (تایید یا نیاز به اصلاح) را از طریق سامانه به مودی اطلاع می دهد.
پرداخت مالیات
پس از بررسی اظهارنامه توسط سازمان امور مالیاتی، مالیات نهایی محاسبه شده و مودی باید نسبت به پرداخت آن اقدام کند:
صدور قبض مالیاتی: پس از تایید اظهارنامه، قبض مالیاتی از طریق سامانه صادر می شود و مودی می تواند آن را مشاهده و دانلود کند.
پرداخت آنلاین مالیات: مودی می تواند با استفاده از درگاه های پرداخت الکترونیکی، مبلغ مالیات خود را پرداخت کند. سامانه پس از انجام پرداخت، رسید رسمی ارائه می دهد که باید نگهداری شود.
پیگیری و نگهداری مستندات
پیگیری وضعیت مالیاتی: مودی می تواند از طریق سامانه وضعیت مالیات خود را پیگیری کند و در صورت وجود اعتراض، درخواست بازبینی دهد.
نگهداری مدارک مالی: تمامی اسناد مالی، رسیدهای پرداخت، و کدهای رهگیری باید حداقل به مدت 5 سال نگهداری شوند، زیرا ممکن است سازمان امور مالیاتی آن ها را برای بررسی درخواست کند.
از مزایای استفاده از سامانه الکترونیکی اظهارنامه مالیاتی می توان به حذف مراحل کاغذی و انجام تمامی مراحل به صورت الکترونیکی اشاره کرد که فرآیند تنظیم اظهارنامه را بسیار ساده تر و سریع تر نموده است.
همچنین با توجه به ماهیت الکترونیکی سامانه، امکان بروز خطاهای انسانی کاهش یافته و اطلاعات ارائه شده دقیق تر و شفاف تر خواهد بود. از سوی دیگر، حذف هزینه های چاپ، ارسال و مراجعه حضوری، باعث کاهش قابل توجه هزینه های مربوط به تنظیم اظهارنامه خواهد شد و مودیان در هر زمان و مکان با داشتن یک اتصال اینترنتی، می توانند به سامانه دسترسی داشته و امور مالیاتی خود را انجام دهند.
اصلاح اظهارنامه مالیاتی: راهنمایی جامع
آیا پس از ارسال اظهارنامه مالیاتی، امکان تغییر یا اصلاح آن وجود دارد؟ بله، خوشبختانه قانون گذار این امکان را برای مودیان مالیاتی در نظر گرفته است تا در صورت بروز اشتباه یا تغییر در اطلاعات مالی، بتوانند نسبت به اصلاح اظهارنامه مالیاتی خود اقدام کنند.
چرا ممکن است نیاز به اصلاح اظهارنامه باشد؟ ممکن است در هنگام تکمیل اظهارنامه، اشتباهاتی در وارد کردن اعداد، تاریخ ها یا سایر اطلاعات رخ دهد یا ممکن است برخی از درآمدها یا هزینه ها به طور سهوی در اظهارنامه اولیه درج نشده باشند.
همچنین احتمال دراد پس از ارسال اظهارنامه، تغییراتی در وضعیت مالی شرکت یا شخص رخ دهد که نیاز به اصلاح اظهارنامه را ضروری کند. گاهی اوقات هم تغییراتی در قوانین مالیاتی رخ می دهد که ممکن است بر محاسبه مالیات قابل پرداخت تأثیر بگذارد.
چه زمانی می توان اظهارنامه را اصلاح کرد؟
طبق قوانین مالیاتی، معمولاً تا یک ماه پس از پایان مهلت قانونی تسلیم اظهارنامه، مودیان فرصت دارند تا نسبت به اصلاح آن اقدام کنند. اما بهتر است که این کار را در اسرع وقت انجام دهید تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
چگونه می توان اظهارنامه را اصلاح کرد؟
برای اصلاح اظهارنامه مالیاتی، باید به سامانه مالیاتی مراجعه کرده و با استفاده از کد کاربری و رمز عبور خود، به قسمت مربوط به اصلاح اظهارنامه وارد شوید. در این قسمت، می توانید اطلاعات نادرست را اصلاح کرده و اطلاعات جدید را اضافه کنید.
دقت داشته باشید، در هنگام اصلاح اطلاعات، دقت بسیار زیادی به خرج دهید تا از بروز اشتباهات جدید جلوگیری شود. در صورت نیاز، مستندات لازم برای اثبات تغییرات ایجاد شده را آماده کنید.
مزایای اصلاح به موقع اظهارنامه:
- در صورتی که اشتباهی در محاسبه مالیات رخ داده باشد، با اصلاح اظهارنامه می توانید از پرداخت مالیات اضافی جلوگیری کنید.
- عدم اصلاح به موقع اظهارنامه ممکن است منجر به اعمال جریمه شود.
- اصلاح به موقع اظهارنامه، شفافیت مالی را افزایش می دهد.
چه زمانی اظهارنامه مالیاتی شما بررسی می شود؟
نگران زمان بررسی اظهارنامه مالیاتی خود هستید؟ جای نگرانی نیست. سازمان امور مالیاتی موظف است تا اظهارنامه مالیاتی شما را به دقت بررسی کند. اما این بررسی چقدر طول می کشد؟
طبق قانون مالیات های مستقیم، اداره دارایی حداکثر ۱۲ ماه فرصت دارد تا اظهارنامه مالیاتی شما را که به صورت الکترونیکی ارسال کرده اید، بررسی کند. این یعنی از زمانی که اظهارنامه تان را ثبت می کنید، اداره دارایی تا یک سال فرصت دارد تا به آن رسیدگی کند و نتیجه بررسی را به شما اعلام کند.
ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که چرا بررسی یک اظهارنامه مالیاتی یک سال طول می کشد؟ پاسخ ساده است: تعداد زیاد اظهارنامه های مالیاتی که هر ساله به اداره دارایی ارسال می شود، پیچیدگی برخی از اظهارنامه ها و نیاز به بررسی دقیق مدارک و مستندات ارائه شده توسط مودیان، از جمله دلایل این مدت زمان هستند.
پس از اتمام بررسی، اداره دارایی برگه تشخیص را برای شما صادر می کند. این برگه حاوی نتیجه بررسی اظهارنامه شما و میزان مالیاتی است که باید پرداخت کنید. اداره دارایی حداکثر ۳ ماه فرصت دارد تا برگه تشخیص را به شما ابلاغ کند.
اگر با برگه تشخیص موافق نبودید چه باید کرد؟ اگر با مبلغ مالیات اعلام شده در برگه تشخیص موافق نبودید، می توانید در مهلت قانونی مشخص شده، نسبت به آن اعتراض کنید. اعتراض شما در کمیسیون های مربوطه بررسی خواهد شد.
اگر با مبلغ مالیات تعیین شده در برگ تشخیص موافق نیستید، می توانید اعتراض کنید. برای این کار، پس از دریافت برگه تشخیص، باید طی ۳۰ روز به صورت کتبی به اداره مالیات درخواست خود را ارائه دهید. در این درخواست باید دلایل اعتراض خود را به همراه مستندات لازم ذکر کنید. اداره مالیات درخواست شما را بررسی می کند و در صورت پذیرش، برگه تشخیص را اصلاح می کند. در غیر این صورت، پرونده به هیئت حل اختلاف مالیاتی ارجاع می شود. تصمیمات هیئت حل اختلاف قابل تجدید نظر در دیوان عدالت اداری است.
عواقب ارسال نکردن اظهارنامه مالیاتی و مبانی قانونی آن
عدم ارسال اظهارنامه یا ارائه دیرهنگام آن میتواند عواقب قانونی و مالی سنگینی داشته باشد:
جریمههای مالیاتی مرتبط با عدم تسلیم اظهارنامه
بر اساس ماده 192 قانون مالیاتهای مستقیم، عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی در مهلت مقرر قانونی (تا پایان تیرماه سال بعد از سال مالی) موجب تعلق جریمهای معادل 30 درصد مالیات متعلقه خواهد شد. این جریمه غیرقابل بخشش بوده و مودی نمیتواند درخواست تخفیف یا معافیت از آن را ارائه دهد.
طبق همین ماده، مودیانی که اظهارنامه مالیاتی خود را تسلیم نکنند، علاوه بر جریمه 30 درصدی، ممکن است مشمول جریمهای 10 درصدی از مالیات قطعی شده نیز شوند.
حتی در صورتی که شرکت یا موسسهای فعالیت مالی نداشته باشد، موظف به ارائه اظهارنامه مالیاتی به صورت سفید (خالی از اطلاعات مالی) است. عدم انجام این تکلیف موجب تعلق همان جریمههای قانونی میشود.
از دست دادن معافیتها و تخفیفات مالیاتی
طبق ماده 193 قانون مالیاتهای مستقیم، مودیانی که اظهارنامه خود را در زمان مقرر ارسال نکنند، از معافیتهای قانونی و تخفیفات مالیاتی مربوط به آن دوره مالی محروم خواهند شد.
به عنوان مثال، اگر شرکتی در مناطق کمتر توسعهیافته فعالیت کند و مشمول معافیت مالیاتی باشد، عدم تسلیم اظهارنامه به موقع باعث محرومیت از این معافیت خواهد شد.
تعلق جرایم تأخیر در پرداخت مالیات
بر اساس ماده 190 قانون مالیاتهای مستقیم، در صورت عدم پرداخت مالیات در زمان تعیینشده، جریمهای به میزان 2.5 درصد مالیات پرداختنشده به ازای هر ماه تأخیر تعلق میگیرد. این جریمه از تاریخ سررسید پرداخت مالیات تا زمان پرداخت کامل آن محاسبه میشود.
قرار گرفتن تحت بازرسی و حسابرسی دقیقتر
مودیانی که اظهارنامه مالیاتی ارائه نمیدهند، بر اساس ماده 97 قانون مالیاتهای مستقیم مشمول تشخیص علیالرأس میشوند. این بدان معناست که سازمان امور مالیاتی میتواند براساس اطلاعات موجود (بدون در نظر گرفتن مستندات مالی مودی)، میزان مالیات وی را برآورد کرده و مالیات قطعی تعیین کند. معمولاً مالیاتی که در این روش تعیین میشود، بسیار سنگینتر از مبلغ واقعی است.
مسئولیتهای کیفری
طبق ماده 274 قانون مالیاتهای مستقیم، در مواردی که عدم تسلیم اظهارنامه به قصد فرار مالیاتی باشد، مودی ممکن است با عواقب کیفری زیر روبهرو شود:
- حبس از 6 ماه تا 2 سال
- جریمه نقدی معادل 2 برابر مالیات پرداختنشده
- محرومیت از برخی حقوق اجتماعی
موارد خاص اشخاص حقیقی و حقوقی
اشخاص حقیقی (افراد شاغل و کسبه): اگر فرد حقیقی مشمول مالیات (مانند کسبه یا مشاغل آزاد) اظهارنامه خود را ارائه نکند، علاوه بر جریمههای ذکرشده، ممکن است مشمول مالیات مضاعف به دلیل عدم همکاری در تعیین درآمد مشمول مالیات شود.
اشخاص حقوقی (شرکتها): در مورد شرکتها، عدم ارسال اظهارنامه علاوه بر جریمههای مالی، ممکن است منجر به تعلیق پروانه فعالیت، مشکلات بانکی و محرومیت از دریافت تسهیلات بانکی شود.
بعد از ارسال اظهارنامه مالیاتی چه باید کرد؟
پس از ارسال اظهارنامه مالیاتی در سامانه tax.gov.ir، سازمان امور مالیاتی فرآیند بررسی و رسیدگی به اظهارنامه را آغاز میکند. گفتیم که بر اساس ماده 156 قانون مالیاتهای مستقیم، سازمان امور مالیاتی موظف است ظرف مدت یک سال از تاریخ انقضای مهلت ارسال اظهارنامه، اظهارنامههای تسلیمی را بررسی و برگ تشخیص مالیات را صادر نماید.
به طور معمول، مودیان باید در بازه شهریور و مهرماه آماده دریافت برگ تشخیص مالیات خود باشند. همچنین طبق ماده 157، پس از صدور برگ تشخیص، اگر مودی اعتراضی به مالیات تعیینشده داشته باشد، میتواند طی 30 روز از تاریخ ابلاغ، درخواست رسیدگی مجدد نماید.
طبق ماده 95 قانون مالیاتهای مستقیم، کلیه اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی موضوع بند (الف و ب) این قانون مکلف به نگهداری و تنظیم دفاتر قانونی هستند. این دفاتر شامل دفتر روزنامه، دفتر کل و دفتر دارایی است که نقش کلیدی در تعیین و محاسبه مالیات دارند.
- دفتر روزنامه: مطابق آییننامه اجرایی ماده 95، این دفتر باید کلیه عملیات مالی به ترتیب تاریخ وقوع با ذکر مبلغ و طرف معامله ثبت شود.
- دفتر کل: خلاصه اطلاعات دفتر روزنامه به صورت دستهبندیشده در دفتر کل ثبت میشود. بر اساس آییننامههای اجرایی مالیاتی، انتقال اطلاعات از دفتر روزنامه به دفتر کل باید در پایان هر هفته انجام شود.
- دفتر دارایی: بر اساس ماده 96 قانون تجارت، شرکتها مکلف به ثبت کلیه داراییهای خود (منقول و غیرمنقول) در این دفتر هستند. ثبت اطلاعات باید حداکثر تا پایان فروردین ماه سال بعد صورت گیرد.
عدم تنظیم و نگهداری دفاتر قانونی به صورت صحیح میتواند منجر به رد دفاتر و تشخیص علیالرأس شود (ماده 97 قانون مالیاتهای مستقیم).
تفاوت اظهارنامه مالیاتی با سایر اسناد مالی چیست؟
اظهارنامه مالیاتی در مقایسه با سایر اسناد مالی، سندی تخصصی و هدفمند است که صرفاً برای تعیین تعهد مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی در برابر دولت طراحی شده است. در حالی که اسناد مالی مانند صورت های مالی، گزارش سود و زیان و ترازنامه، تصویری کلی از وضعیت مالی یک واحد اقتصادی را ارائه می دهند و برای تصمیم گیری های داخلی و ارزیابی عملکرد مورد استفاده قرار می گیرند، اظهارنامه مالیاتی به عنوان یک ابزار ارتباطی بین مودی و دولت عمل کرده و مبنای محاسبه و پرداخت مالیات است.
تفاوت کلیدی بین این دو دسته سند در هدف و محتوا آن ها نهفته است. اظهارنامه مالیاتی بر شناسایی درآمدهای مشمول مالیات، کاهش های مجاز و محاسبه مالیات نهایی تمرکز دارد و اطلاعاتی را ارائه می دهد که برای ارزیابی توان مالیاتی مودی توسط دولت ضروری است. در مقابل، سایر اسناد مالی، اطلاعات مالی را به شکلی جامع تر و گسترده تر ارائه می دهند و برای ارزیابی عملکرد مالی، تحلیل روندها و تخصیص منابع مورد استفاده قرار می گیرند.
برای درک بهتر تفاوت بین اظهارنامه مالیاتی و سایر اسناد مالی، می توان به مثالی ساده اشاره کرد. فرض کنید یک شرکت تولیدی، علاوه بر تهیه صورت های مالی، ملزم به ارائه اظهارنامه مالیاتی نیز می باشد. صورت های مالی این شرکت، اطلاعاتی در مورد درآمدها، هزینه ها، دارایی ها، بدهی ها و جریان نقدی شرکت را در یک دوره مشخص ارائه می دهد. این اطلاعات برای سهامداران، بانک ها، سرمایه گذاران و سایر ذی نفعان شرکت مفید است تا به آن ها در ارزیابی عملکرد مالی شرکت کمک کند.
از سوی دیگر، اظهارنامه مالیاتی این شرکت، تنها به آن دسته از درآمدها و هزینه هایی می پردازد که برای محاسبه مالیات قابل توجه هستند. به عنوان مثال، هزینه های مربوط به تحقیق و توسعه ممکن است در صورت های مالی به عنوان یک هزینه شناسایی شود، اما در اظهارنامه مالیاتی به عنوان یک هزینه قابل قبول برای کاهش پایه مالیاتی منظور شود.
معافیت سالانه در اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی 1403
بر اساس بند (الف) ماده 84 قانون مالیاتهای مستقیم و اصلاحات صورتگرفته، سقف معافیت مالیاتی سالانه اشخاص حقیقی برای سال 1403 به 120 میلیون تومان افزایش یافته است.
این تغییر به معنای آن است که درآمد ماهانه تا سقف 10 میلیون تومان از پرداخت مالیات معاف خواهد بود. هدف از این معافیت، حمایت از معیشت کارکنان و کاهش فشار مالیاتی بر خانوارها است.
همچنین، معافیت مذکور در اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی به صورت خودکار اعمال شده و مودیان نیازی به ارائه درخواست جداگانه ندارند.
جدول معافیتهای مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی در سال 1403
نوع معافیت | توضیحات | مبنای قانونی | مدت یا شرایط اعمال |
معافیت سالانه اشخاص حقیقی | درآمد سالانه تا سقف 120 میلیون تومان (10 میلیون تومان ماهانه) از مالیات معاف است. | بند (الف) ماده 84 قانون مالیاتهای مستقیم | اعمال خودکار در اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی |
معافیت درآمدهای کشاورزی | درآمد حاصل از فعالیتهای کشاورزی، دامپروری، زنبورداری، پرورش ماهی و احیای مراتع و جنگلداری معاف است. | ماده 81 قانون مالیاتهای مستقیم | دائمی |
معافیت درآمدهای صادراتی | – 100% معافیت برای صادرات کالاهای غیرنفتی و محصولات کشاورزی | ماده 141 قانون مالیاتهای مستقیم | دائمی |
– 20% معافیت برای صادرات کالاهای صنعتی | |||
معافیت مناطق کمتر توسعهیافته | درآمد فعالیتهای تولیدی و خدماتی در این مناطق معاف است. | ماده 132 قانون مالیاتهای مستقیم | 10 سال |
معافیت فعالیتهای هنری و فرهنگی | درآمد حاصل از فعالیتهای فرهنگی، هنری و مطبوعاتی با مجوز وزارت ارشاد معاف است. | ماده 139 قانون مالیاتهای مستقیم | دائمی |
معافیت فعالیتهای تولیدی و معدنی | درآمد حاصل از فعالیتهای تولیدی و معدنی شرکتها در سراسر کشور معاف است. | ماده 132 قانون مالیاتهای مستقیم | 5 سال (10 سال در مناطق کمتر توسعهیافته) |
معافیت مناطق آزاد تجاری | درآمد فعالیتهای اقتصادی در مناطق آزاد تجاری معاف است. | ماده 13 قانون مناطق آزاد تجاری | 20 سال |
معافیت شرکتهای دانشبنیان | درآمد ناشی از فعالیتهای تحقیقاتی، تولیدی و تجاریسازی فناوری معاف است. | ماده 3 قانون حمایت از شرکتهای دانشبنیان | 15 سال |
معافیت موسسات خیریه و عامالمنفعه | درآمد موسسات خیریه و عامالمنفعه که صرف امور خیریه میشود، از مالیات معاف است. | ماده 139 قانون مالیاتهای مستقیم | دائمی، مشروط به صرف درآمد در راستای اهداف موسسه |
معافیت مالیاتی اشخاص حقیقی در مناطق آزاد | درآمد اشخاص حقیقی از فعالیتهای اقتصادی در مناطق آزاد تجاری معاف است. | ماده 13 قانون مناطق آزاد تجاری | 20 سال |
مزایای کمک گرفتن از حسابدار خبره برای تهیه اظهارنامه
برای تهیه اظهارنامه مالیاتی به حسابدار خبره نیاز دارید، به خصوص اگر صاحب یک شرکت یا کسب و کار گسترده هستید، تهیه و ارسال آن در موعد مقرر امری ضروری است و زمان تکمیل این فرمها با اطلاعات حساسی سرکار دارید.
برای انجام این کار بدون مشکل، امکان استفاده از خدمات حسابداری حرفهای و حتی بهرهگیری از خدمات مالیاتی و هماهنگی بین بخشهای مختلف توسط حسابداران توصیه می شود.
چگونه با افزایش در آمد مشمول تخفیف در اظهارنامه مالیاتی شویم؟
در صورت افزایش درآمد، میتوانید از تخفیفات مالیاتی بهرهمند شوید. برخی افراد ممکن است برای کاهش مالیات، درآمد خود را کمتر از مقدار واقعی اعلام کنند، اما بهتر است بدانید که سازمان امور مالیاتی برای افرادی که اطلاعات درآمدی خود را صادقانه وارد میکنند، تخفیفات مهمی در نظر گرفته است.
در صورت افزایش درآمد نسبت به سال مالی گذشته، شما مشمول تخفیفات مالیاتی خواهید بود. به ازای هر ۱۰ درصد افزایش درآمد، یک درصد از مالیات شما کاهش مییابد و این تخفیف تا سقف ۵ درصد افزایش ادامه دارد.