اینتاکد مالیاتی INTA Code ، یک شناسه عددی یکتا و 12 رقمی است که سازمان امور مالیاتی کشور به منظور شناسایی قطعی مؤدیان مالیاتی، اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی، تخصیص می دهد. این کد به عنوان کلید اصلی در پایگاه داده های مالیاتی عمل کرده و امکان ردیابی دقیق کلیه تراکنش های مالیاتی مؤدی، از جمله اظهارنامه مالیاتی، پرداخت های مالیاتی و سوابق حسابرسی را فراهم می آورد.
هدف اصلی از استقرار نظام کدگذاری مالیاتی، ارتقاء شفافیت و دقت در فرآیندهای مالیاتی، کاهش فرار مالیاتی و تسهیل انجام تکالیف قانونی مؤدیان می باشد. با ما در این نوشتار از رایان محاسبان همراه شوید تا همه چیز درباره اینتاکد و ضرایب مالیاتی را بدانید.
انواع اینتاکد مالیاتی
سازمان امور مالیاتی کشور، اقدام به طبقه بندی فعالیت های اقتصادی بر اساس اینتاکد نموده است. این کدگذاری، که بر مبنای استاندارد بین المللی طبقه بندی فعالیت های اقتصادی (ISIC) طراحی شده است، امکان شناسایی دقیق نوع فعالیت هر واحد اقتصادی را فراهم آورده و به تبع آن، محاسبه صحیح مالیات های متعلقه را تسهیل می نماید.
سازمان امور مالیاتی بر این اساس، فعالیت های اقتصادی را به سه دسته اصلی تقسیم بندی نموده است:
- بخش تولید: این بخش شامل کلیه فعالیت هایی است که منجر به تولید کالا و محصولات جدید می شوند. از جمله این فعالیت ها می توان به کشاورزی، صنایع تولیدی، استخراج معادن و … اشاره نمود.
- بخش بازرگانی: فعالیت های مربوط به خرید و فروش کالاها، اعم از کالاهای تولیدی و یا واسطه ای، در این بخش جای می گیرند. عمده فروشی، خرده فروشی، واردات و صادرات از جمله فعالیت های این بخش هستند.
- بخش خدمات: کلیه فعالیت هایی که منجر به ارائه خدمات به مشتریان می شوند، در این بخش طبقه بندی می شوند. خدمات مالی، حمل و نقل، ارتباطات، آموزش، بهداشت و درمان و … از جمله نمونه های این بخش هستند.
برای تعیین اینتاکد، مودیان مالیاتی موظف هستند نوع فعالیت خود را به دقت مشخص کرده و اطلاعات مربوط به آن را در سامانه های مالیاتی ثبت نمایند.
چه کسانی باید اینتاکد مالیاتی بگیرند؟
دامنه شمول اینتاکد مالیاتی ، تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی را که به نحوی در فعالیت های اقتصادی مشارکت دارند، در بر می گیرد. از مهندسان ناظری که به ارائه خدمات فنی و مهندسی می پردازند تا مشاوران املاک که در معاملات ملکی فعال هستند، همگی موظف به دریافت این کد می باشند. حتی افرادی که به صورت پاره وقت یا فصلی به فعالیت اقتصادی مشغولند، نیز از این قاعده مستثنی نیستند!
مراحل ثبت نام و دریافت اینتاکد مالیاتی
برای آغاز فرآیند دریافت اینتاکد مالیاتی، به سامانه ثبت نام سازمان امور مالیاتی کشور به آدرس زیر مراجعه کنید:
https://register.tax.gov.ir این سامانه برای انجام کلیه مراحل مرتبط با ثبت نام و دریافت اینتاکد مالیاتی طراحی شده است و تمامی افراد حقیقی و حقوقی می توانند از آن استفاده کنند.
ثبت نام اولیه و ایجاد حساب کاربری
- الف. ورود به سامانه: اگر پیش تر در سامانه ثبت نام نکرده اید، ابتدا باید فرآیند ثبت نام را انجام دهید. در این مرحله اطلاعات اولیه مانند شماره ملی، شماره همراه، و ایمیل معتبر وارد می شود.
- ب. دریافت کد تأیید: پس از وارد کردن اطلاعات اولیه، یک کد تأیید به شماره همراه شما ارسال خواهد شد. این کد را وارد کنید تا حساب کاربری شما فعال شود.
- ج. ایجاد نام کاربری و رمز عبور: پس از تأیید اطلاعات، نام کاربری و رمز عبور خود را تعیین کنید. این اطلاعات را برای ورود به سامانه در مراحل بعدی به خاطر بسپارید.
ورود به حساب کاربری
- با استفاده از نام کاربری و رمز عبور، وارد حساب کاربری خود در سامانه شوید.
- پس از ورود، داشبورد اصلی سامانه به شما نمایش داده می شود که شامل گزینه های مختلف برای مدیریت امور مالیاتی است.
ثبت اطلاعات فعالیت های اقتصادی
- در داشبورد سامانه، به بخش مربوط به “ثبت اطلاعات فعالیت های اقتصادی” بروید.
- در این بخش، باید جزئیات کامل فعالیت های اقتصادی خود را وارد کنید:
- الف. نوع فعالیت: فعالیت اقتصادی خود را دقیقاً مشخص کنید (مانند خرده فروشی، خدمات، تولید و غیره).
- ب. شرح فعالیت: توضیحاتی دقیق و شفاف درباره نوع فعالیت ارائه دهید. این اطلاعات باید با پروانه کسب یا مدارک رسمی کسب وکار شما همخوانی داشته باشد.
- ج. درصد فعالیت: درصد درآمد حاصل از هر فعالیت را نسبت به کل درآمد وارد کنید. این درصدها باید به گونه ای ثبت شوند که مجموع آن ها برابر با ۱۰۰٪ باشد.
تکمیل فرم های مالیاتی
در این مرحله، فرم های مالیاتی مرتبط با فعالیت های اقتصادی شما به صورت خودکار توسط سامانه تولید می شوند. این فرم ها شامل اطلاعاتی مانند:
- اطلاعات شخصی یا شرکتی شما
- آدرس محل فعالیت
- اطلاعات تماس
- جزئیات حساب بانکی مربوط به فعالیت اقتصادی
اطلاعات را به دقت تکمیل کنید و از صحت آن ها اطمینان حاصل نمایید.
تأیید اطلاعات و ارسال مدارک
پس از تکمیل فرم ها، سامانه از شما درخواست می کند مدارک مورد نیاز را بارگذاری کنید. این مدارک شامل موارد زیر است:
- کپی کارت ملی (برای اشخاص حقیقی)
- پروانه کسب یا مجوز فعالیت
- مدارک ثبت شرکت (برای اشخاص حقوقی)
- آدرس و کد پستی محل فعالیت
مدارک را اسکن کرده و در بخش مربوطه بارگذاری کنید. پس از بارگذاری، اطلاعات خود را تأیید و به مرحله بعدی بروید.
دریافت اینتاکد مالیاتی
پس از تأیید اطلاعات و ارسال مدارک، سامانه به صورت خودکار اینتاکد مالیاتی شما را تولید می کند. این کد ۱۲ رقمی است و به صورت یکتا به هر فرد یا شرکت اختصاص داده می شود.
کد تولیدشده را یادداشت کنید، زیرا این کد برای تمامی تعاملات مالیاتی شما مورد استفاده قرار می گیرد.
پیگیری وضعیت ثبت نام
پس از ثبت نام و دریافت اینتاکد مالیاتی، وضعیت پرونده مالیاتی خود را از طریق سامانه پیگیری کنید. این بخش به شما امکان می دهد که از وضعیت پرونده و هرگونه مشکل احتمالی مطلع شوید.
حذف یا تغییر اینتاکد (در صورت نیاز)
- در صورتی که نیاز به حذف یا تغییر اینتاکد مالیاتی دارید، امکان انجام این کار به صورت آنلاین وجود ندارد.
- برای حذف اینتاکد مالیاتی یا تغییر اطلاعات مربوط به آن، باید به نزدیک ترین اداره مالیاتی مراجعه کنید و درخواست خود را به صورت حضوری ثبت کنید.
اطلاعات واردشده در سامانه باید کاملاً دقیق و مطابق با مدارک رسمی شما باشد، زیرا هرگونه تناقض ممکن است منجر به رد درخواست شما شود. از صحت اطلاعات تماس (شماره تلفن و ایمیل) اطمینان حاصل کنید، زیرا تمامی اطلاع رسانی ها از طریق آن ها انجام می شود.
ابتدا جدول اینتاکد مالیاتی که به صورت فایل پی دی اف در سایت سازمان امور مالیاتی ارائه شده بررسی کنید تا اینتاکد فعالیت خود را بدانید اگر فعالیت شما در جدول اینتاکد مالیاتی وجود نداشت باید برای تعریف آن درخواست دهید.
در فرآیند ثبت نام مالیاتی و اخذ کد شناسایی مالیاتی (اینتاکد مالیاتی)، ممکن است با این مورد مواجه شوید که فعالیت اقتصادی شما به طور دقیق در جدول اینتاکدهای موجود تعریف نشده باشد. در چنین شرایطی، برای اطمینان از ثبت صحیح اطلاعات و انجام صحیح فرآیندهای مالیاتی، می بایست اقدامات زیر را به عمل آورید:
- انتخاب گزینه “سایر” یا “متفرقه”: در فرم ثبت نام مالیاتی، گزینه “سایر” یا “متفرقه” برای مواردی در نظر گرفته شده است که فعالیت اقتصادی مورد نظر دقیقاً با هیچ یک از کدهای موجود تطابق نداشته باشد. انتخاب این گزینه، اولین گام برای اطلاع رسانی به سازمان امور مالیاتی در خصوص ماهیت خاص فعالیت شما خواهد بود.
- تهیه نامه درخواست تعیین کد اختصاصی: پس از انتخاب گزینه “سایر”، می بایست یک نامه رسمی به دفتر فنی سازمان امور مالیاتی تهیه نموده و در آن موارد زیر را قید نمایید:
- اطلاعات شخصی: نام، نام خانوادگی، کد ملی و سایر اطلاعات شناسایی خود را به طور کامل ذکر کنید.
- نوع فعالیت: به صورت دقیق و شفاف، نوع فعالیت اقتصادی خود را تشریح نمایید.
- دلایل عدم تطابق با کدهای موجود: دلایل عدم وجود کد مناسب برای فعالیت خود را در لیست اینتاکد مالیاتی ذکر کنید.
- پیوست مدارک: کپی مجوز فعالیت اقتصادی، پروانه کسب و سایر مدارک مرتبط را به نامه خود پیوست نمایید.
- ارائه توضیحات تکمیلی: در صورت نیاز، سازمان امور مالیاتی ممکن است از شما درخواست ارائه اطلاعات تکمیلی و اسناد بیشتری نماید. برای همکاری موثر با سازمان، به تمامی درخواست های آن ها به طور کامل پاسخ دهید.
ضرایب مالیاتی چیست؟
ضرایب مالیاتی اعداد و ارقامی هستند که توسط سازمان امور مالیاتی تعیین می شوند و در مواردی که اطلاعات دقیق مالیاتی مودیان در دسترس نباشد، به عنوان ابزاری برای برآورد درآمد و محاسبه مالیات مورد استفاده قرار می گیرند. این ضرایب معمولاً به صورت درصد بیان می شوند و بر اساس نوع فعالیت اقتصادی، منطقه جغرافیایی و سایر عوامل مرتبط تعیین می گردند.
چه زمانی ضرایب مالیاتی کاربرد دارد؟
در مواردی که مؤدی مالیاتی اسناد و مدارک کافی برای اثبات درآمد و هزینه های خود ارائه ننماید و یا اظهانامه مالیاتی خود را به موقع ارائه ندهد و یا درآمد واقعی خود را کتمان نماید، سازمان امور مالیاتی مجاز است با استفاده از اینتاکد مالیاتی و ضرایب سود مرتبط با آن، به برآورد درآمد و تعیین مالیات مبادرت ورزد. این روش، معمولاً در قالب تبصره ۱۰۰ قانون مالیات های مستقیم و به منظور جلوگیری از فرار مالیاتی به کار می رود.
برای مشاغلی که امکان ثبت دقیق درآمد و هزینه ها وجود ندارد (مانند برخی مشاغل آزاد)، ضرایب مالیاتی به عنوان ابزاری برای تعیین مالیات به کار می رود.
ضرایب مالیاتی به سازمان امور مالیاتی کمک می کند تا نرخ مالیات مؤثر هر فعالیت اقتصادی را تعیین نماید. نرخ مالیات مؤثر، نرخی است که نشان می دهد از هر واحد درآمد، چه میزان مالیات پرداخت می شود.
نحوه محاسبه مالیات با استفاده از ضرایب مالیاتی
برای محاسبه مالیات با استفاده از ضرایب مالیاتی، معمولاً از روش زیر استفاده می شود:
- تعیین درآمد مشمول مالیات: ابتدا با توجه به نوع فعالیت و اطلاعات موجود ( از روی همان اینتاکد مالیاتی مشخص می شود)، درآمد مشمول مالیات برآورد می شود. از جدول موجود اینتاکد مالیاتی با ضرایب مالیاتی تطبیق داده می شود.
- ضرب در ضریب مالیاتی: درآمد مشمول مالیات در ضریب مالیاتی مربوطه ضرب می شود تا مالیات قابل پرداخت محاسبه گردد.
چند اینتاکد مالیاتی می توان گرفت؟
تعداد اینتاکدهایی که یک شخص یا شرکت می تواند دریافت کند، به ماهیت فعالیت های اقتصادی آن ها بستگی دارد. به طور معمول، هر فعالیت اقتصادی منحصر به فرد، به یک اینتا کد مشخص نیاز دارد. اما در برخی موارد، یک شخص یا شرکت ممکن است چندین فعالیت اقتصادی مرتبط یا مکمل را انجام دهد. در این صورت، آن ها می توانند برای هر یک از این فعالیت ها، یک اینتاکد جداگانه دریافت کنند.
بنابراین اگر یک شخص یا شرکت در چندین حوزه فعالیت داشته باشد که هیچ ارتباطی به هم ندارند (مثلاً هم تولید محصول دارد و هم خدمات مشاوره ای ارائه می دهد)، برای هر یک از این فعالیت ها به یک اینتا کد مجزا نیاز خواهد داشت.
اگر فعالیت های مختلف، مکمل یکدیگر باشند و به طور مستقیم به هم مرتبط باشند، ممکن است با یک اینتاکد اصلی و چندین زیرشاخه پوشش داده شوند. به عنوان مثال، یک شرکت تولیدکننده مواد غذایی ممکن است علاوه بر تولید، فعالیت هایی مانند بسته بندی و توزیع محصولات خود را نیز انجام دهد. در این حالت، می تواند یک اینتاکد اصلی برای تولید و زیرشاخه هایی برای بسته بندی و توزیع در نظر بگیرد.
نحوه گرفتن بیش از یک اینتاکد مالیاتی
اگر شرایط ذکر شده در بخش پیشین را دارید و می خواهید بیش از یک اینتاکد مالیاتی بگیرید دقت کنید که برای هر اینتا کد، باید درصد مشخصی از فعالیت ها را اختصاص دهید. مجموع درصد فعالیت های همه اینتاکدهای یک شخص یا شرکت باید برابر با 100% باشد.
مثلا شرکتی در زمینه تولید قطعات خودرو فعالیت می کند. این شرکت علاوه بر تولید قطعات فلزی، به تولید قطعات پلاستیکی نیز می پردازد. همچنین، بخش کوچکی از فعالیت این شرکت به خدمات فنی و مشاوره ای در حوزه تولید اختصاص دارد.
در این مثال، شرکت مذکور می تواند سه اینتا کد متفاوت دریافت کند و برای هر یک از این سه فعالیت، باید درصد مشخصی از فعالیت های کل شرکت را اختصاص دهد.
- 70% از فعالیت شرکت به تولید قطعات فلزی اختصاص دارد.
- 25% از فعالیت شرکت به تولید قطعات پلاستیکی اختصاص دارد.
- 5% از فعالیت شرکت به خدمات فنی و مشاوره ای اختصاص دارد.
مجموع این درصدها باید برابر با 100% باشد.
چرا انتخاب صحیح اینتاکد مالیاتی مهم است؟
انتخاب نادرست اینتا کد می تواند عواقب جدی از جمله محاسبه نادرست مالیات، بروز اختلافات مالیاتی و حتی اعمال جریمه های مالیاتی را در پی داشته باشد. انتخاب اینتا کد بر جنبه های مختلف تعهدات مالیاتی مؤدیان تاثیرگذار است که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
نرخ مالیاتی هر فعالیت اقتصادی بر اساس اینتاکد تعیین می شود. بنابراین، انتخاب نادرست اینتا کد می تواند منجر به پرداخت مالیات بیشتر از میزان مقرر شود.
برخی از فعالیت های اقتصادی مشمول مالیات ارزش افزوده هستند و این موضوع به طور مستقیم به اینتاکد انتخاب شده مرتبط است. انتخاب اشتباه اینتا می تواند منجر به مشمولیت نادرست در مالیات بر ارزش افزوده شود.
علاوه بر مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده، ممکن است تعهدات مالیاتی دیگری نیز بر اساس اینتاکد به مؤدیان تحمیل شود.
برای درک بهتر این موضوع تصور کنید شخصی به عنوان مشاور املاک فعالیت می کند. او به دلیل عدم آشنایی با مفاهیم مالیاتی، به اشتباه اینتاکد مربوط به فعالیت “کرایه املاک و مستغلات” را انتخاب می کند. در حالی که فعالیت اصلی او مشاوره در زمینه خرید و فروش املاک است و اینتا کد متفاوتی دارد.
- نرخ مالیات بر درآمد مشاغل مشاور املاک با نرخ مالیات بر درآمد حاصل از اجاره املاک متفاوت است. انتخاب نادرست اینتا کد باعث می شود که مالیات بیشتری از شخص مشاور املاک دریافت شود.
- همچنین او نمی داند که بسیاری از مشاغل مشاوره ای از معافیت مالیاتی خاصی برخوردار هستند. اما با انتخاب نادرست اینتا کد، شخص مشاور املاک از این معافیت ها محروم خواهد شد.
- از سوی دیگر هزینه هایی که برای یک مشاور املاک قابل قبول است، با هزینه هایی که برای یک مالک اجاره ای قابل قبول است، متفاوت است. انتخاب نادرست اینتاکد می تواند باعث رد شدن هزینه های قابل قبول توسط سازمان امور مالیاتی شود.
بنابراین در انتخاب صحیح اینتاکد مالیاتی حتما دقت نظر کافی داشته باشید و یا اگر اطلاعات کافی در این زمینه ندارید از مشورت با مشاور مالیاتی آگاه بهره ببرید.
آیا اینتاکد مالیاتی جایگزین مالیات علی الراس شد؟
ماده ۹۷ قانون مالیات های مستقیم مصوب ۱۳۹۴، تحولی شگرف در شیوه رسیدگی به پرونده های مالیاتی ایجاد نمود. این ماده قانونی، با کنار گذاشتن روش سنتی و تقریبی علی الراس، بر اساس اصل اظهارات مودیان مالیاتی، رویکردی مبتنی بر شفافیت و دقیق نگری را بنیان نهاد. بر اساس این مقرره، سازمان امور مالیاتی موظف گردید تا ظرف مدت سه سال، زیرساخت های لازم جهت اجرای کامل این قانون را فراهم آورده و به طور کامل به سیستم کدگذاری سود فعالیت (اینتاکد مالیاتی) انتقال یابد.
از سال ۱۳۹۸، با اجرایی شدن این قانون، اظهارنامه مالیاتی مودی به عنوان سند اصلی و مبنای تشخیص مالیات تلقی گردید. با این حال، علی رغم تلاش های صورت گرفته برای حذف کامل روش علی الراس، در عمل و در مواردی که مودی از ارائه اظهارنامه یا مستندات مالی خودداری نماید، سازمان امور مالیاتی مجبور به استفاده از روش های جایگزین و از جمله روش علی الراس خواهد بود. با این تفاوت که در این حالت، به جای استفاده از ضرایب ثابت، از اینتا کد به عنوان معیاری برای برآورد درآمد مؤدی بهره خواهد برد.
