قوانین مالیات ارزهای دیجیتال چیست؟

قوانین مالیات ارزهای دیجیتال در سال های اخیر به دلیل رشد چشمگیر بازار کریپتوکارنسی و افزایش سود حاصل از معاملات، استخراج و سرمایه گذاری در این حوزه، اهمیت ویژه ای یافته است. این قوانین با هدف ایجاد شفافیت مالی، جلوگیری از فرار مالیاتی و نظم دهی به فعالیت های اقتصادی در این بازار تصویب شده اند.

مالیات ارزهای دیجیتال شامل معاملات، استخراج و در برخی موارد نگهداری این ارزها می شود و تمامی افرادی که در این زمینه فعالیت دارند، موظف به رعایت آن هستند، البته شما همیشه باید از آخرین قوانین مالیاتی مطلع باشید، مقاله قانون مالیات جدید شامل تغییرات در سال 1403 پیشتر در همین سایت ارائه شده است.

تعریف مالیات ارزهای دیجیتال

مالیات ارزهای دیجیتال به کلیه فعالیت هایی که در بازار رمز ارزها انجام می شود، تعلق می گیرد. این فعالیت ها شامل خرید و فروش ارزهای دیجیتال، تبادل آن ها با سایر دارایی ها و حتی استخراج آن ها به عنوان یک فعالیت صنعتی است. میزان مالیات بر اساس سود و زیان حاصل از این فعالیت ها تعیین می شود.

معامله گران ارزهای دیجیتال، به دلیل کسب درآمدهای قابل توجه، ملزم به پرداخت مالیات هستند. این موضوع نه تنها در ایران، بلکه در بسیاری از کشورهای دیگر نیز مورد توجه قرار گرفته است. در ایران، قوانین مالیاتی مرتبط با ارزهای دیجیتال بر اساس قانون مالیات های مستقیم تدوین شده است و شامل بخش هایی از مواد ۹۳، ۹۴، ۱۱۹ و ۱۳۱ این قانون می شود.

همچنین بر اساس بخشنامه شماره 58144/ت 55637 ه مورخ 13/05/1398 سازمان امور مالیاتی، ارزهای دیجیتال حاصل از صادرات از کشور، مشمول مالیات با نرخ صفر خواهند بود. این تصمیم در راستای حمایت از صادرات ارزهای دیجیتال و ورود آن ها به چرخه های اقتصادی اتخاذ شده است.

مشمولین مالیات ارزهای دیجیتال چه کسانی هستند؟

هر شخصی که از ارزهای دیجیتالی سود کسب می کند، باید مالیات آن را پرداخت کند. این سود می تواند از راه های مختلفی حاصل شود.

اگر شما یک ارز دیجیتال (مثلاً بیت کوین) را با قیمت پایین تری خریداری کرده و بعداً با قیمت بالاتری بفروشید، سود حاصل از این فروش مشمول مالیات است یا اگر شما در ازای ارائه خدمات یا انجام کاری، ارز دیجیتال دریافت کنید، این درآمد نیز مشمول مالیات خواهد بود.همچنین افرادی که به استخراج ارزهای دیجیتال می پردازند، باید مالیات بر درآمد حاصل از استخراج را پرداخت کنند.

اما چه زمانی نیازی به پرداخت مالیات نیست؟ اگر شما ارزهای دیجیتال را خریداری کرده و صرفاً آن ها را نگه می دارید و هیچ معامله ای انجام نمی دهید، تا زمانی که آن ها را نفروشید، نیازی به پرداخت مالیات نیست.

انواع مالیات ارزهای دیجیتال

مالیات بر درآمد حاصل از معاملات

درآمد حاصل از معاملات ارزهای دیجیتال مشمول مالیات بر درآمد است. بر اساس ماده ۹۳ قانون مالیات های مستقیم، هرگونه درآمدی که از انجام فعالیت های اقتصادی به دست آید، مشمول مالیات است. بنابراین، معامله گرانی که از خرید و فروش ارزهای دیجیتال سود می برند، باید این درآمد را به اداره مالیات اعلام کرده و مالیات مربوطه را پرداخت کنند.

همچنین، بر اساس ماده ۱۱۹ قانون مالیات های مستقیم، درآمدهای اتفاقی نیز مشمول مالیات هستند. به این ترتیب، اگر فردی از طریق معاملات اتفاقی در بازار ارزهای دیجیتال به سود دست یابد، باید مالیات آن را بر اساس قانون پرداخت کند. نرخ این مالیات بر اساس ماده ۱۳۱ به شرح زیر است:

• درآمد تا سقف ۲۸,۸۰۰,۰۰۰ تومان از مالیات معاف است.
• درآمد بین ۲۸,۸۰۰,۰۰۰ تا ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان با نرخ ۱۵ درصد مشمول مالیات می شود.
• درآمد بین ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان با نرخ ۲۰ درصد مشمول مالیات است.
• درآمد بیش از ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان نیز با نرخ ۲۵ درصد محاسبه می شود.

مالیات بر استخراج ارزهای دیجیتال

استخراج ارزهای دیجیتال یکی دیگر از فعالیت هایی است که مشمول قوانین مالیاتی می شود. این فعالیت به عنوان یک صنعت تولیدی شناخته شده و مزارع استخراج ارز دیجیتال، مشمول قوانین مالیاتی واحدهای تولیدی صنعتی هستند.

طبق قوانین، این مزارع باید در فاصله ای مشخص از مراکز شهری مستقر شوند. برای مثال، در فاصله حداقل ۱۲۰ کیلومتری از تهران، ۵۰ کیلومتری از اصفهان و ۳۰ کیلومتری از سایر مراکز استان ها. این قوانین برای مدیریت بهتر مصرف انرژی و جلوگیری از بروز مشکلات زیست محیطی تدوین شده اند.

مالیات بر عایدی سرمایه

قانون مالیات بر عایدی سرمایه نیز بخش دیگری از قوانین مرتبط با ارزهای دیجیتال است. مالیات بر عایدی سرمایه به زبان ساده، مالیاتی است که بر سود حاصل از فروش دارایی هایی مانند خانه، خودرو، طلا، سکه و ارزهای دیجیتال اعمال می شود. به عبارت دیگر، اگر شما یک دارایی را بخرید و بعداً با قیمت بالاتری بفروشید، باید بخشی از این سود را به عنوان مالیات پرداخت کنید.

هدف اصلی از وضع این قانون، ایجاد عدالت مالیاتی و جلوگیری از فعالیت های سوداگرانه است. با پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه، افرادی که از افزایش قیمت دارایی ها سود می برند، سهمی از این سود را با جامعه تقسیم می کنند. همچنین، این مالیات می تواند به کاهش اختلاف طبقاتی و ایجاد ثبات در بازار کمک کند.

ارزهای دیجیتال نیز مانند سایر دارایی ها، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه می شوند. اگر شما یک ارز دیجیتال را خریداری کنید و بعداً با قیمت بالاتری بفروشید، باید مالیات بر سود حاصل از این فروش را پرداخت نمایید.

مثال : فرض کنید شما یک بیت کوین را به قیمت 100 میلیون تومان خریداری کرده اید. پس از مدتی، قیمت بیت کوین به 200 میلیون تومان می رسد و شما تصمیم می گیرید آن را بفروشید. در این صورت، سود شما 100 میلیون تومان خواهد بود و شما باید بر اساس قوانین مالیاتی، بخشی از این سود را به عنوان مالیات پرداخت کنید.

تعهد ارزی صادرکنندگان

چوب بحث مالیات ارز است بیایید تعهد ارزی صادرکنندگان را هم بررسی کنیم که شاید کمتر به ارز دیجیتال وابسته باشد، وقتی یک کالا یا خدماتی از ایران صادر می شود، صادرکننده موظف است یک سری مدارک و تعهدنامه به گمرک ارائه دهد. یکی از مهم ترین این تعهدات، تعهد به بازگرداندن ارز حاصل از صادرات به کشور است. به عبارت ساده تر، صادرکننده قول می دهد که پولی که از فروش کالا یا خدمت در خارج از کشور به دست می آورد، را به ایران برگرداند.

چرا صادرکنندگان باید ارز را برگرداندند؟ ارز حاصل از صادرات برای واردات کالاهای مورد نیاز، پرداخت بدهی های خارجی و… استفاده می شود. بنابراین بازگرداندن ارز به کشور برای اقتصاد بسیار مهم است. با بازگرداندن ارز به کشور، دولت می تواند نرخ ارز را کنترل کند و از نوسانات شدید آن جلوگیری کند.

بانک مرکزی روش های مختلفی را برای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات تعیین می کند. این روش ها ممکن است شامل فروش ارز به بانک ها، سرمایه گذاری در داخل کشور، یا استفاده از ارز برای واردات کالا باشد.

حال طبق قانون مالیات های مستقیم، درآمدی که از صادرات کالا و خدمات غیرنفتی به دست می آید، مشمول پرداخت مالیات نمی شود. به عبارت دیگر، صادرکنندگان نیازی نیستند که از درآمد حاصل از صادرات خود مالیاتی پرداخت کنند. هدف از معافیت مالیاتی صادرات، تشویق صادرکنندگان به افزایش صادرات و کسب درآمد بیشتر برای کشور است. با معافیت مالیاتی، صادرکنندگان می توانند با هزینه کمتری به فعالیت خود ادامه دهند و در نتیجه صادرات کشور افزایش پیدا کند.

چرا مالیات بر ارزهای دیجیتال مهم است؟

• مالیات ارزهای دیجیتال به دولت کمک می کند تا فعالیت های مالی در این بازار را بهتر رصد کند و از فرار مالیاتی جلوگیری کند.
• با وضع مالیات ارزهای دیجیتال، دولت می تواند به نوعی بر نوسانات شدید قیمت این ارزها کنترل داشته باشد و از ایجاد حباب های اقتصادی جلوگیری کند.
• همه افراد، صرف نظر از نوع دارایی که خرید و فروش می کنند، باید به یک اندازه مسئولیت مالیاتی خود را انجام دهند.

در کل، مالیات بر عایدی سرمایه یک ابزار مهم برای ایجاد عدالت مالیاتی، جلوگیری از فعالیت های سوداگرانه و شفافیت اقتصادی است. این مالیات بر همه دارایی ها، از جمله ارزهای دیجیتال، اعمال می شود.

نحوه پرداخت مالیات ارزهای دیجیتال

سازمان امور مالیاتی ایران با راه اندازی سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی به نشانی tax.gov.ir فرآیند پرداخت مالیات ارزهای دیجیتال را برای فعالان بازار تسهیل کرده است. افراد می توانند با مراجعه به این سامانه، مالیات معاملات یا فعالیت های استخراجی خود را پرداخت کنند.

1. ورود به درگاه خدمات الکترونیکی سازمان امور مالیاتی:
   • به آدرس اینترنتی gov.ir مراجعه کنید.
   • در صفحه اصلی، گزینه “پرداخت الکترونیکی مالیات” را انتخاب کنید.
2. ورود اطلاعات شناسایی:
   • در صفحه جدید، یکی از شناسه های زیر را به دقت وارد کنید:
     • شناسه قبض
     • شناسه پرداخت
     • شناسه ۳۰ رقمی نسیم
   • کد امنیتی نمایش داده شده را در کادر مربوطه وارد کنید.
   • بر روی دکمه “بررسی” کلیک کنید.
3. تایید اطلاعات و پرداخت:
   • اطلاعات مربوط به قبض مالیاتی شما نمایش داده می شود.
   • پس از اطمینان از صحت اطلاعات، بر روی گزینه “پرداخت” کلیک کنید.

با انجام مراحل فوق، پرداخت مالیات شما به صورت الکترونیکی انجام خواهد شد.

صرافی های ارز دیجیتال داخلی مالیات را کسر می کنند؛ باوری کاملا غلط!

برخلاف تصور رایج، صرافی های ارز دیجیتال داخلی در ایران، هنگام انجام معاملات، مالیاتی را از حساب کاربری شما کسر نمی کنند.

دلیل این امر چیست؟ مالیات مقطوع که در برخی معاملات مانند معاملات بورسی از مبلغ معامله کسر می شود، در معاملات ارزهای دیجیتال اعمال نمی شود و مبلغی که صرافی ها به عنوان کارمزد از شما دریافت می کنند، صرفاً هزینه ارائه خدمات آن ها بوده و ارتباطی با مالیات ندارد.

پس مالیات ارزهای دیجیتال چگونه محاسبه و پرداخت می شود؟

• گفتیم که شما به عنوان فردی که در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت می کنید، موظف هستید درآمد حاصل از این فعالیت را در اظهارنامه مالیاتی خود درج کرده و مالیات متعلقه را پرداخت کنید.
• مالیات بر درآمد حاصل از خرید و فروش ارزهای دیجیتال، به عنوان مالیات بر عایدی سرمایه محاسبه می شود. نرخ و نحوه محاسبه این مالیات بر اساس قوانین مالیاتی کشور تعیین می شود.

سوال پر تکرار، کدام نوع جابه جایی ارز دیجیتال از دید دولت پنهان است؟!

سه  راه برای انتقال ارز دیجیتال وجود دارد که این سه راه به ترتیب شامل انتقال از کیف پول صرافی به کیف پول شخص دیگری در همان صرافی، انتقال از طریق حساب بانکی و انتقال ارز دیجیتال از کیف پول خارجی به کیف پول خارجی دیگری می شود.

در حالت آخر به دلیل اینکه نمی توان به اطلاعات حساب پلتفرم های خارجی دسترسی داشت، عملا وضع مالیات برای این نوع از انتقال رمزارزها، سخت و تا حدی غیرممکن خواهد بود. در صورتی که ساز و کار مشخصی برای وضع مالیات بر ارزهای دیجیتال ایجاد شود، در دو روش اول و دوم، امکان مالیات گیری از کاربران وجود دارد.

توصیه می کنیم برای کاهش مالیات، از راه های قانونی وارد عمل شوید.

جرایم عدم پرداخت مالیات ارزهای دیجیتال

فرار مالیاتی در هر حوزه ای، از جمله حوزه ارزهای دیجیتال، عواقب جدی و گاهی جبران ناپذیری را به دنبال دارد. در صورت کشف فرار مالیات ارزهای دیجیتال، علاوه بر پرداخت مالیات معوقه، جریمه های سنگینی نیز به مودیان مالیاتی تعلق می گیرد. این جریمه ها معمولاً به صورت درصدی از مبلغ مالیات فرار شده محاسبه می شوند.

خوب است بدانید در ایران و تمام کشورها فرار مالیاتی یک جرم محسوب می شود و می تواند منجر به پیگرد قانونی و محکومیت فرد خاطی شود. بسته به میزان فرار مالیاتی، مجازات های حبس و جزای نقدی در نظر گرفته می شود و افرادی که به پرداخت مالیات ارزهای دیجیتال خود عمل نکنند، ممکن است با مشکلاتی در دریافت خدمات دولتی مانند وام، مجوزهای کسب و کار و سایر خدمات مواجه شوند.

از سوی دیگر و از منظری فراتر، فرار مالیات ارزهای دیجیتال باعث کاهش درآمدهای دولت می شود و در نتیجه، دولت نمی تواند به وظایف خود در زمینه ارائه خدمات عمومی به نحو مطلوب عمل کند، افرادی که از پرداخت مالیات طفره می روند، هزینه های تولید کمتری دارند و می توانند محصولات یا خدمات خود را با قیمت پایین تری عرضه کنند که به کسب وکارهای قانونی آسیب می رساند.

همچنین فرار مالیاتی باعث کاهش اعتماد عمومی به سیستم مالیاتی می شود و افراد دیگر نیز ممکن است به تبعیت از این افراد، از پرداخت مالیات خودداری کنند.

البته این روزها دیگر این فرار مالیاتی آنقدرها هم آسان نیست چراکه کشف فرار مالیات ارزهای دیجیتال آسان تر شده است، با پیشرفت فناوری و نظارت دقیق تر دولت ها بر تراکنش های مالی، کشف فرار مالیاتی در حوزه ارزهای دیجیتال آسان تر شده است.

فناوری بلاک چین که زیربنای ارزهای دیجیتال است، به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و شفاف خود، امکان ردیابی تراکنش ها را فراهم می کند از سویی دولت های مختلف با همکاری یکدیگر، تلاش می کنند تا از فرار مالیاتی در حوزه ارزهای دیجیتال جلوگیری کنند و البته که صرافی های ارز دیجیتال موظف هستند که اطلاعات مربوط به تراکنش های کاربران خود را به سازمان های مالیاتی ارائه دهند.