معافیت مالیاتی به شرایط و قوانینی گفته می شود که از سمت سازمان امور مالیات برای شرکت های حقیقی و اشخاص حقوقی در نظر گرفته شده تا آن ها نیازی نباشد تا انواع مالیات را پرداخت کنند. لازم به ذکر است که معافیت مالیاتی تنها با توجه به یک سری قوانین و شرایط خاص پیاده سازی می شود و شامل هر فرد و هر شرکتی نمی شود.
طبق قانون مالیات های مستقیم، زمانی که صاحبین کسب و کار از پرداخت بخش و یا کل مالیات معاف می شوند، معافیت مالیاتی شامل آن ها شده است. سازمان امور مالیاتی با توجه به قانون یک نوع تخفیف را برای کسب و کارها در نظر می گیرد و طبق قانون افراد حقیقی یا حقوقی می توانند از حق معافیت مالیاتی خود استفاده کنند.

فعالیت های معاف از مالیات در سال ۱۴۰۴
دولت ایران در سال ۱۴۰۴ همچنان برخی فعالیت ها و مشاغل را از پرداخت مالیات معاف کرده است تا از توسعه اقتصادی، تولید داخلی و حمایت از اقشار کم درآمد حمایت کند. این فعالیت ها شامل موارد زیر است:
- درآمد شرکت های تعاونی: تمامی شرکت های تعاونی، از جمله تعاونی های مصرف، مسکن، صیادان، دانش آموزی، دانشجویی و تولیدی روستایی، بر اساس ماده ۱۳۳ قانون مالیات های مستقیم از پرداخت مالیات معاف هستند.
- صادرات کالاها و خدمات غیرنفتی: درآمد حاصل از صادرات کالاهای غیرنفتی، خدمات و محصولات کشاورزی به طور کامل معاف از مالیات است. همچنین، ۲۰٪ درآمد حاصل از صادرات مواد خام با نرخ صفر مالیاتی محاسبه می شود.
- باشگاه های ورزشی دارای مجوز: درآمد حاصل از فعالیت های ورزشی در باشگاه هایی که از وزارت ورزش و جوانان مجوز دارند، از مالیات معاف است.
- فعالیت های انتشاراتی و مطبوعاتی قرآنی: فعالیت های قرآنی، انتشاراتی و مطبوعاتی که از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا سازمان تبلیغات اسلامی مجوز دریافت کرده اند، تا سقف ۵۷۶ میلیون تومان درآمد سالانه معاف از مالیات هستند.
- کارگاه های فرش دستباف و صنایع دستی: تولیدکنندگان فرش دستباف و صنایع دستی که از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مجوز دارند، بدون محدودیت زمانی از پرداخت مالیات معاف هستند.
- فعالیت های اقتصادی در مناطق آزاد: اشخاص حقیقی و حقوقی که در مناطق آزاد تجاری و صنعتی فعالیت می کنند و از سازمان منطقه آزاد مجوز دارند، به مدت ۲۰ سال از مالیات بر درآمد و دارایی معاف هستند.
- درآمدهای کشاورزی و دامپروری: فعالیت های کشاورزی، زراعت، باغداری، دامداری، دامپروری، پرورش ماهی، زنبور عسل، طیور، صیادی، ماهیگیری، احیای مراتع و جنگل ها و پرورش آبزیان برای اشخاص حقیقی کاملاً معاف از مالیات است. اشخاص حقوقی در صورت رعایت تکالیف قانونی از این معافیت بهره مند می شوند.
- شرکت های تولیدی و معدنی خصوصی: شرکت های تولیدی و معدنی خصوصی دارای مجوز در شعاع ۱۲۰ کیلومتری تهران، ۵۰ کیلومتری اصفهان و ۳۰ کیلومتری سایر شهرهای با جمعیت بیش از ۲۰۰ هزار نفر، از تاریخ صدور مجوز بهره برداری به مدت ۵ سال معاف از مالیات هستند. این مدت در مناطق کمتر توسعه یافته به ۱۰ سال، در شهرک های صنعتی به ۷ سال و در شهرک های صنعتی کمتر توسعه یافته به ۱۳ سال افزایش می یابد. نرخ مالیات بر درآمد این شرکت ها از ۲۵٪ به ۲۰٪ کاهش یافته است.
- معافیت مالیاتی مستغلات اشخاص حقیقی فاقد درآمد (ماده ۵۷): تا سقف ۲ میلیارد ریال (۲۰۰ میلیون تومان) سالانه.
- معافیت مالیات بر مشاغل (ماده ۱۰۱): تا سقف ۲ میلیارد ریال (۲۰۰ میلیون تومان) سالانه.
- معافیت مالیات حقوق (ماده ۸۴): تا سقف ۲۸۸ میلیون تومان سالانه (معادل ۲۴ میلیون تومان ماهانه).
- معافیت عیدی: تا سقف ۲۴ میلیون تومان در سال ۱۴۰۴.
- معافیت مزایای غیرنقدی: تا سقف ۴۸ میلیون تومان در سال، شامل مزایایی مانند حق مسکن، غذا یا خودرو ارائه شده توسط کارفرما.
دسته بندی معافیت های مالیاتی در سال ۱۴۰۴
معافیت مالیاتی در سال ۱۴۰۴ به دسته های مختلفی تقسیم می شوند که هر یک شرایط و ضوابط خاص خود را دارند. در ادامه، این دسته بندی ها با توضیحات جامع و جزئیات بیشتر ارائه شده اند:
معافیت مالیاتی حقوق
حقوق و دستمزد کارمندان و کارگران تا سقف ۲۸۸ میلیون تومان در سال (معادل ۲۴ میلیون تومان ماهانه) از پرداخت مالیات معاف است. این معافیت با هدف کاهش فشار مالی بر اقشار کم درآمد و متوسط جامعه طراحی شده و به کارگران و کارمندان کمک می کند تا بخش بیشتری از درآمد خود را حفظ کنند. برای درک بهتر محاسبه مالیات حقوق می توانید با کارشناسان خبره رایان محاسبان در ارتباط باشید.
علاوه بر حقوق پایه، برخی مزایای غیرنقدی مانند حق مسکن، حق غذا، ایاب وذهاب و سایر مزایای ارائه شده توسط کارفرما تا سقف ۴۸ میلیون تومان در سال معاف از مالیات است. همچنین، عیدی کارگران و کارمندان تا سقف ۲۴ میلیون تومان در سال ۱۴۰۴ از مالیات معاف خواهد بود، و مبالغ بالاتر از این سقف مشمول نرخ های پلکانی مالیات (۱۰ تا ۳۰ درصد) می شوند.
برای بهره مندی از این معافیت، کارفرمایان موظف اند اطلاعات حقوق و دستمزد کارکنان را در سامانه مودیان مالیاتی ثبت کنند. این معافیت شامل تمامی کارکنان بخش های دولتی و خصوصی می شود و در مناطق کمتر توسعه یافته، تا ۵۰٪ معافیت اضافی برای حقوق کارکنان اعمال می شود (ماده ۹۲ قانون مالیات های مستقیم).
جدول معافیت مالیات حقوق در سال ۱۴۰۴:
نوع معافیت | سقف معافیت (تومان) | توضیحات |
حقوق و دستمزد ماهانه | ۲۴,۰۰۰,۰۰۰ | تا سقف ۲۸۸ میلیون تومان در سال، معاف از مالیات |
مزایای غیرنقدی | ۴۸,۰۰۰,۰۰۰ | شامل حق مسکن، غذا، ایاب وذهاب و سایر مزایای غیرنقدی |
عیدی سالانه | ۲۴,۰۰۰,۰۰۰ | مبالغ بالاتر مشمول مالیات پلکانی ۱۰ تا ۳۰ درصد |
معافیت اضافی مناطق محروم | ۵۰٪ | برای کارکنان شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته، با ارائه گواهی اشتغال |
- کارفرمایان باید لیست حقوق و دستمزد را به صورت ماهانه در سامانه سازمان امور مالیاتی ثبت کنند.
- معافیت حقوق برای کارکنانی که در مناطق آزاد یا کمتر توسعه یافته فعالیت می کنند، ممکن است با شرایط خاصی همراه باشد.
- در صورت عدم ارائه اظهارنامه یا اطلاعات نادرست، معافیت لغو شده و جریمه اعمال می شود.
نکته : بهتر است در خصوص بحث مالیات با موضوع تقسیط مالیات هم آشنا باشید.
معافیت مالیاتی فعالیت های کشاورزی
تمامی فعالیت های مرتبط با کشاورزی، از جمله زراعت، باغداری، دامداری، دامپروری، پرورش ماهی، زنبور عسل، طیور،صیادی، ماهیگیری، احیای مراتع و جنگل ها و پرورش آبزیان برای اشخاص حقیقی به طور کامل از مالیات معاف هستند!
این معافیت با هدف حمایت از تولیدکنندگان بخش کشاورزی و تأمین امنیت غذایی کشور وضع شده است. برای اشخاص حقوقی (مانند شرکت های کشاورزی)، معافیت مشروط به انجام تکالیف قانونی مانند ثبت در سامانه مودیان، ارائه اظهارنامه مالیاتی و دریافت مجوزهای لازم از وزارت جهاد کشاورزی است.
همچنین، وجوه دریافتی از بیمه برای جبران خسارت های کشاورزی (مانند خسارت ناشی از بلایای طبیعی) نیز معاف از مالیات هستند. این معافیت به کشاورزان و دامداران کمک می کند تا در برابر ریسک های طبیعی و اقتصادی پایداری بیشتری داشته باشند.

معافیت سود سپرده های بانکی
سود حاصل از سپرده های بانکی برای اشخاص حقیقی، از جمله حساب های پس انداز، جاری و سرمایه گذاری، به طور کامل از مالیات معاف است. این معافیت بر اساس ماده ۱۴۵ قانون مالیات های مستقیم طراحی شده تا مردم را به پس انداز و سرمایه گذاری در بانک ها تشویق کند. اما برای اشخاص حقوقی (مانند شرکت ها)، سود سپرده های بانکی مشمول مالیات با نرخ ۲۵٪ است.
این تفاوت به این دلیل است که دولت قصد دارد سرمایه گذاری اشخاص حقوقی را به سمت فعالیت های تولیدی هدایت کند. برای مثال، سود سپرده های بازنشستگی، جوایز اوراق قرضه دولتی و سود پرداختی به بانک های خارجی برای اضافه برداشت نیز معاف از مالیات هستند.
معافیت درآمد اجاره املاک مسکونی
قانون مالیاتهای مستقیم برای حمایت از مالکان، دو نوع معافیت در نظر گرفته است که آگاهی از آنها میتواند در مدیریت مالی و کاهش هزینههای مالیاتی بسیار مؤثر باشد:
۱. معافیت بر اساس مساحت ملک
طبق تبصره ۱۱ ماده ۵۳ قانون مالیاتهای مستقیم:
- املاک مسکونی در تهران تا ۱۵۰ مترمربع زیربنای مفید،
- و املاک مسکونی در سایر شهرها تا ۲۰۰ مترمربع زیربنای مفید،
از پرداخت مالیات بر درآمد اجاره معاف هستند.
نکته مهم این است که این معافیت به مساحت ملک بستگی دارد نه مبلغ اجاره. بنابراین اگر آپارتمان ۱۰۰ متری در تهران حتی با اجاره سالانه ۵۰۰ میلیون تومان اجاره داده شود، همچنان از مالیات اجاره معاف خواهد بود.
۲. معافیت بر اساس نداشتن درآمد دیگر (ماده ۵۷)
اگر فردی هیچ منبع درآمدی غیر از اجاره ملک خود نداشته باشد، مشمول معافیت دیگری طبق ماده ۵۷ قانون مالیاتهای مستقیم میشود. در این حالت:
- تا سقف ۲۰۰ میلیون تومان در سال ۱۴۰۴ (مطابق معافیت حقوقبگیران)،
درآمد اجاره از مالیات معاف است.
این معافیت بهویژه برای افرادی که تنها منبع امرار معاششان اجاره ملک است، اهمیت زیادی دارد.
۳. مالیات پلکانی بر درآمد اجاره
پس از اعمال معافیتها، درآمد مشمول مالیات به این صورت محاسبه میشود:
- ابتدا ۲۵ درصد از کل درآمد اجاره سالانه بهعنوان هزینه و استهلاک کسر میشود.
- سپس ۷۵ درصد باقیمانده مشمول مالیات میشود.
نرخ مالیات برای اشخاص حقیقی طبق ماده ۱۳۱ بهصورت پلکانی است:
- تا ۵۰۰ میلیون ریال (۵۰ میلیون تومان) → ۱۵٪
- مازاد بر ۵۰۰ میلیون ریال تا ۱ میلیارد ریال (۱۰۰ میلیون تومان) → ۲۰٪
- بیش از ۱ میلیارد ریال → ۲۵٪
به این ترتیب، هر چه درآمد اجاره بیشتر باشد، بخش مازاد آن با نرخ بالاتری مشمول مالیات خواهد بود.
مالکان باید اظهارنامه مالیاتی خود را در سامانه سازمان امور مالیاتی ثبت کنند تا از این معافیت بهره مند شوند. این معافیت شامل املاک تجاری یا اجاره های کوتاه مدت (مانند اجاره به صورت روزانه) نمی شود.
معافیت مالیاتی خمس و زکات
درآمدهای حاصل از خمس و زکات به طور کامل از پرداخت مالیات معاف هستند. این معافیت بر اساس احکام شرعی و با هدف حمایت از فعالیت های مذهبی و خیرخواهانه اعمال می شود. هیچ سقف یا شرط خاصی برای این معافیت وجود ندارد، و تمامی مبالغ دریافتی تحت عنوان خمس و زکات از مالیات معاف هستند.
معافیت مالیاتی جهیزیه و مهریه
تمامی اقلام منقول (مانند طلا، خودرو و لوازم خانگی) و غیرمنقول (مانند ملک و زمین) که به عنوان جهیزیه یا مهریه در نظر گرفته می شوند، از پرداخت مالیات معاف هستند. این معافیت بر اساس قانون مالیات های مستقیم و با هدف حمایت از سنت های فرهنگی و کاهش بار مالی بر خانواده ها اعمال می شود. نیازی به ثبت یا ارائه مدارک خاصی برای این معافیت نیست، مگر در مواردی که اختلافات حقوقی پیش آید.

معافیت مالیاتی درآمد ورزشی
درآمد حاصل از فعالیت های ورزشی در باشگاه هایی که از وزارت ورزش و جوانان مجوز دارند، صرفاً در حوزه ورزش از مالیات معاف است. این معافیت شامل درآمدهای جانبی (مانند تبلیغات یا فروش محصولات) نمی شود. برای مثال، درآمد مربیان، ورزشکاران و برگزارکنندگان رویدادهای ورزشی در این باشگاه ها تا سقف ۵۷۶ میلیون تومان در سال معاف از مالیات است. این معافیت به توسعه ورزش و تشویق فعالیت های سالم در جامعه کمک می کند.
معافیت مالیاتی مراکز آموزشی و مهدکودک ها
درآمد حاصل از فعالیت های آموزشی در مدارس غیرانتفاعی، آموزشگاه های فنی و حرفه ای دارای مجوز از سازمان فنی و حرفه ای، دانشگاه ها، مراکز آموزش عالی و مهدکودک ها در مناطق کمتر توسعه یافته و روستاها از مالیات معاف است (ماده ۱۳۴ قانون مالیات های مستقیم).
این معافیت به منظور گسترش دسترسی به آموزش باکیفیت و کاهش شکاف آموزشی بین مناطق شهری و محروم طراحی شده است. مراکز آموزشی باید مجوزهای لازم را از وزارت آموزش و پرورش یا سازمان فنی و حرفه ای ارائه دهند و فعالیت های خود را در سامانه مودیان ثبت کنند. این معافیت شامل درآمدهای غیرآموزشی (مانند اجاره فضا یا فروش محصولات) نمی شود.
معافیت مالیاتی موسسات نگهداری معلولین
درآمد موسسات نگهداری معلولین ذهنی و حرکتی که به صورت رسمی ثبت شده و مجوز فعالیت دارند، به طور کامل از مالیات معاف است. این معافیت شامل هزینه های دریافتی برای مراقبت، توان بخشی و خدمات درمانی این افراد می شود. هدف از این معافیت، کاهش بار مالی این موسسات و تشویق به ارائه خدمات باکیفیت به معلولین است. موسسات باید گزارش های مالی خود را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند تا از این معافیت بهره مند شوند.
معافیت مالیاتی برای اشخاص حقیقی
اشخاص حقیقی در شرایط زیر می توانند از معافیت مالیاتی بهره مند شوند:
- صاحبان کسب وکار: اشخاص حقیقی که تا پایان سال ۱۴۰۳ اظهارنامه مالیاتی خود را در سامانه مودیان ارسال کنند، تا سقف ۲۰۰ میلیون تومان از سود سالانه خود معاف از مالیات هستند.
- کارمندان و کارگران: حقوق و دستمزد تا سقف ۲۸۸ میلیون تومان در سال (۲۴ میلیون تومان ماهانه) از مالیات معاف است.
- افراد با درآمد از اجاره: درآمد حاصل از اجاره املاک تا سقف ۵۰۰ میلیون تومان در سال معاف از مالیات است. در صورت تجاوز از این سقف، مبلغ مازاد مشمول مالیات می شود.
قوانین کلی معافیت های مالیاتی
گفتیم که معافیت مالیاتی با هدف تشویق سرمایه گذاری، حمایت از اقشار کم درآمد و توسعه مناطق کمتر توسعه یافته وضع شده اند. دولت از این ابزار برای هدایت سرمایه گذاران به سمت فعالیت های اقتصادی خاص یا مناطق محروم استفاده می کند. این معافیت ها ممکن است هر سال با توجه به سیاست های اقتصادی و بودجه ای تغییر کنند. برای بهره مندی از معافیت ها، رعایت شرایط قانونی مانند ارائه اظهارنامه مالیاتی، دریافت مجوزهای لازم و ثبت فعالیت ها در سامانه های مربوطه الزامی است.

معافیت مالیاتی هزینه های درمانی
یکی از حمایت های دولت برای کاهش بار مالی ناشی از هزینه های درمانی، معافیت مالیاتی این هزینه هاست. بر اساس ماده ۱۳۷ قانون مالیات های مستقیم، هزینه های درمانی مودیان یا افراد تحت تکفل (همسر، فرزندان، والدین، برادران و خواهران) در صورتی که از پزشکان یا موسسات درمانی مقیم ایران پرداخت شده باشد، از درآمد مشمول مالیات کسر می شود. همچنین، هزینه های بیمه عمر و درمانی پرداختی به موسسات بیمه ایرانی نیز مشمول این معافیت است.
معافیت مالیاتی درمان در خارج از کشور
در صورتی که درمان به دلیل نبود امکانات کافی در ایران در خارج از کشور انجام شود، هزینه ها با تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی معاف از مالیات هستند. این معافیت شامل هزینه های مراقبت و توان بخشی برای معلولان و بیماران خاص و صعب العلاج نیز می شود، که به کاهش بار مالی این افراد کمک می کند.
معافیت مالیاتی کارگران و کارمندان
برای کاهش فشار مالی بر کارگران و کارمندان، سقف معافیت مالیات حقوق در سال ۱۴۰۴ به ۲۸۸ میلیون تومان در سال (۲۴ میلیون تومان ماهانه) افزایش یافته است. این افزایش ۱۰۰٪ نسبت به سال ۱۴۰۳ (۱۲ میلیون تومان ماهانه) نشان دهنده تلاش دولت برای حمایت از اقشار کم درآمد است.
معافیت مالیاتی سود تأمین مالی پروژه ها
دولت برای تشویق سرمایه گذاری در بخش تولید، معافیت مالیاتی برای سود حاصل از تأمین مالی پروژه های تولیدی در نظر گرفته است. بر اساس ماده ۱۳۸ قانون مالیات های مستقیم، سرمایه گذاری از طریق عقود مشارکتی که حداقل سود مورد انتظار مصوب شورای پول و اعتبار را داشته باشد و پروژه به مرحله بهره برداری رسیده باشد، از مالیات معاف است. این معافیت به رشد تولید داخلی، افزایش اشتغال و کاهش وابستگی به واردات کمک می کند.
معافیت مالیاتی فعالیت های تولیدی، گردشگری و معدنی
فعالیت های تولیدی، گردشگری و معدنی در مناطق مشخص شده از معافیت مالیاتی برخوردار هستند:
- مدت معافیت: ۵ سال برای اکثر مناطق، ۱۰ سال برای مناطق کمتر توسعه یافته، ۷ سال برای شهرک های صنعتی و ۱۳ سال برای شهرک های صنعتی کمتر توسعه یافته.
- شرایط: فعالیت باید در مناطق تعیین شده انجام شود، به صورت قانونی ثبت شده و توسط اشخاص یا شرکت های غیردولتی انجام گیرد.
معافیت مالیاتی اختراعات و اکتشافات
برای حمایت از نوآوری و پژوهش، درآمد حاصل از اختراعات و اکتشافات به مدت ۱۰ سال معاف از مالیات است (ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم). شرایط شامل موارد زیر است:
- فعالیت باید در راستای اهداف نظام جمهوری اسلامی ایران و نقشه جامع علمی کشور باشد.
- اختراع یا اکتشاف توسط مراجع معتبر مانند شورای عالی نظام صنفی یا سازمان ثبت اسناد و املاک تأیید شود.
- درآمد می تواند نقدی یا غیرنقدی باشد.
معافیت مالیاتی مهریه و جهیزیه
هرگونه مهریه و جهیزیه، اعم از منقول و غیرمنقول، بر اساس قانون مالیات های مستقیم از پرداخت مالیات معاف است.
معافیت مالیاتی سپرده های بانکی
سود حاصل از سپرده های بانکی، از جمله حساب های پس انداز، بازنشستگی، جوایز اوراق قرضه دولتی و سود پرداختی به بانک های خارجی برای اضافه برداشت، معاف از مالیات است (ماده ۱۴۵ قانون مالیات های مستقیم). این معافیت برای تشویق مردم به سرمایه گذاری در بانک ها و افزایش پس انداز طراحی شده است.
معافیت مالیاتی فعالیت های فرهنگی
فعالیت های فرهنگی و هنری با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مانند انتشار کتاب، فعالیت های خبری، برگزاری جشنواره ها، نمایشگاه ها، تولید آثار سینمایی، موسیقی و هنرهای تجسمی، از مالیات معاف هستند (بند ل ماده ۱۳۹). این معافیت به تقویت فرهنگ و هنر در کشور کمک می کند. به طور کلی فعالیت های فرهنگی تا سقف 576 میلیون تومان از مالیات معاف هستند.
مالیات صنایع دستی
تولیدکنندگان فرش دستباف و صنایع دستی با مجوز وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از پرداخت مالیات معاف هستند. این معافیت بدون محدودیت زمانی بوده و به حمایت از تولیدات سنتی و فرهنگی کمک می کند.
مالیات در مناطق آزاد
اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در مناطق آزاد تجاری و صنعتی با مجوز سازمان منطقه آزاد به مدت ۲۰ سال از مالیات بر درآمد و دارایی معاف هستند (ماده ۱۳ قانون اداره مناطق آزاد). این سیاست برای جذب سرمایه گذاری و توسعه اقتصادی این مناطق طراحی شده است.
معافیت مالیاتی مراکز آموزشی
درآمد حاصل از فعالیت های آموزشی در مدارس غیرانتفاعی، آموزشگاه های فنی و حرفه ای با مجوز سازمان فنی و حرفه ای، دانشگاه ها، مراکز آموزش عالی و مهدکودک ها در مناطق کمتر توسعه یافته و روستاها معاف از مالیات است (ماده ۱۳۴). این معافیت به گسترش آموزش در مناطق محروم کمک می کند.
مالیات صادرات
درآمد حاصل از صادرات خدمات، کالاهای غیرنفتی و محصولات کشاورزی به طور کامل معاف از مالیات است. همچنین، ۲۰٪ درآمد صادرات مواد خام با نرخ صفر مالیاتی محاسبه می شود. این معافیت ها برای افزایش رقابت پذیری کالاها و خدمات ایرانی در بازارهای جهانی طراحی شده اند. موضوع مالیات صادرات هم موضوعی پیچیده است که می توانید با کمک مشاوران رایان محاسبان درک بهتری از ان داشته باشید.
معافیت مالیاتی بخش های تعاونی
شرکت های تعاونی مانند تعاونی های مصرف، مسکن، صیادان، دانش آموزی، دانشجویی و تولیدی روستایی از مالیات معاف هستند. همچنین، ۸۰٪ درآمد حاصل از فعالیت های تولیدی و معدنی در بخش های تعاونی و خصوصی به مدت ۴ سال از مالیات معاف است. سود ابرازی این شرکت ها که برای توسعه یا تکمیل واحدها مصرف شود، تا ۵۰٪ معاف از مالیات است.
مالیات در مناطق کمتر توسعه یافته
کارکنان شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته از ۵۰٪ معافیت مالیاتی برخوردار هستند (ماده ۹۲). این معافیت شامل دریافتی های نقدی و غیرنقدی است و برای تشویق اشتغال در این مناطق طراحی شده است. کارکنان باید گواهینامه اشتغال از سازمان تأمین اجتماعی ارائه دهند.
معافیت مالیاتی عبور ترانزیت کالا
کالاهای ترانزیتی که بدون تغییر در ماهیت یا انجام فرآیند از ایران عبور می کنند، از مالیات و عوارض معاف هستند. شرایط شامل مجوز رسمی از وزارت صنعت، معدن و تجارت، خروج کالا ظرف ۹۰ روز، استفاده از همان وسیله نقلیه و حفظ بسته بندی و بارنامه است.
معافیت مالیاتی فعالیت های کشاورزی
درآمد حاصل از فعالیت های کشاورزی، عشایری، صیادی و روستایی به طور کامل معاف از مالیات است (ماده ۱۳۳). همچنین، وجوه دریافتی از بیمه برای جبران خسارت این فعالیت ها نیز معاف هستند.
معافیت مالیاتی جوایز علمی و پژوهشی
جوایز علمی و پژوهشی، چه در داخل و چه در خارج از کشور، در صورتی که در راستای اهداف نظام و نقشه جامع علمی کشور باشند و توسط مراجع معتبر تأیید شوند، از مالیات معاف هستند (ماده ۱۴۴).
معافیت مالیاتی عیدی
عیدی کارگران و کارمندان تا سقف ۲۴ میلیون تومان در سال ۱۴۰۴ از مالیات معاف است. مبالغ بالاتر از این سقف مشمول مالیات ۱۰ تا ۳۰ درصد بر اساس نرخ های پلکانی می شوند.
معافیت های مالیاتی در کشور ها
در زمینه مالیات و معافیت مالیاتی سایر کشورها چه می کنند؟
معافیت مالیاتی در آلمان
در کشور آلمان، مالیات بر درآمد از جمله مهمترین نوع مالیاتی است که همه شهروندان و افراد مقیم که درآمد دارند، از لحظه آغاز به کار و درآمدزایی ملزم به پرداخت آن هستند. این قانون شامل همه افراد شاغل در آلمان میشود، اعم از اینکه درآمد آن ها در داخل آلمان باشد یا از خارج از کشور تأمین شود.
برای تعیین میزان مالیات قابل پرداخت، درآمد سالانه افراد مبنا قرار میگیرد. بر اساس قوانین مالیاتی سال ۲۰۲۰ آلمان، سقف معافیت مالیاتی برای افراد مجرد ۹۴۰۸ یورو و برای زوجهای متاهل یا افرادی که در یک رابطه رسمی به سر میبرند، دو برابر این میزان، یعنی ۱۸۸۱۶ یورو تعیین شده است. اگر درآمد فرد از این مقادیر بیشتر باشد، موظف به پرداخت مالیات بر درآمد خواهد بود.
در کنار این، دولت آلمان برای حمایت از خانوادهها، معافیتهای مالیاتی خاصی را برای کودکان در نظر گرفته است. به این ترتیب، والدین میتوانند از معافیت مالیاتی تا سقف ۷۶۲۰ یورو در سال برای هر کودک بهرهمند شوند. این اقدام با هدف کاهش بار مالیاتی بر خانوادهها و تشویق به افزایش جمعیت انجام میشود. از طریق این سیاستهای مالیاتی، دولت آلمان سعی در ایجاد تعادل بین تأمین منابع مالی دولت و حمایت از شهروندان خود دارد، به گونهای که هم اقتصاد کشور تقویت شود و هم رفاه اجتماعی افزایش یابد.
معافیت مالیاتی در کشور کانادا
همچنین در کانادا، سیستم مالیاتی به گونهای طراحی شده است که افرادی که درآمد سالانهشان زیر سقف معینی قرار دارد، از پرداخت مالیات بر درآمد معاف باشند. به عنوان مثال، اگر فردی کمتر از 65 سال سن دارد، مجرد است و درآمد سالیآن هاش از ۱۲ هزار دلار کمتر باشد، احتمالاً نیازی به پرداخت مالیات نخواهد داشت. این معافیت به منظور کاهش فشار مالی بر افراد با درآمد پایین و تسهیل شرایط زندگی آن ها در نظر گرفته شده است.
علاوه بر این، در کانادا برخی از درآمدها مانند برنده شدن در لاتاری، دریافت هدایا و ارثیهها، پرداختهای مربوط به خانوادههای دارای فرزند، مبالغ دریافتی از بیمه عمر، کمکهای مالی به اعتصابکنندگان و بورسیههای تحصیلی، از مالیات معاف هستند. همچنین، شرکتها و سازمآن های خیریه و غیرانتفاعی که خدمات ارزشمندی به جامعه ارائه میدهند و بدون هدف کسب سود فعالیت میکنند، میتوانند برای معافیت مالیاتی اقدام کنند.
این معافیتها به موسسات رفاهی، مدارس، کالجها، سازمآن های کارگری، برخی کلوپهای اجتماعی و سازمآن هایی که پروژههای تحقیقاتی ارزشمندی را انجام میدهند، تعلق میگیرد، به شرطی که IRS (سازمان درآمد داخلی کانادا) با این معافیت موافقت کرده باشد. این ساختار مالیاتی به ترویج فعالیتهای اجتماعی، علمی و پژوهشی کمک کرده و سطح رفاه عمومی جامعه را افزایش میدهد.