حسابرسی داخلی یا Internal Audit یک فرآیند مهم در سازمان ها و شرکت هاست که به ارزیابی و بهبود کارایی فرآیندهای داخلی، کنترل های مالی و مدیریت ریسک می‌پردازد. این فرآیند نقش اساسی در اطمینان از صحت و دقت عملیات و گزارش های مالی دارد و به مدیران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری بگیرند.
با حسابرسی داخلی، اطمینان حاصل می کنیم که قوانین و مقررات و استانداردها را رعایت کرده ایم. به عبارت دیگر، حسابرسی داخلی به دنبال یافتن نقاط ضعف و قوت در فرآیندهای سازمان و ارائه پیشنهادهایی برای بهبود آنهاست.
تفاوت حسابداری با حسابرسی چیست؟
حسابداری به ثبت، طبقه بندی و خلاصه کردن رویدادهای مالی یک سازمان می‌پردازد و هدف آن تهیه اطلاعات مالی برای تصمیم گیری داخلی است. اما حسابرسی به بررسی و ارزیابی این اطلاعات مالی می‌پردازد تا اطمینان حاصل شود که اطلاعات ارائه شده دقیق، کامل و مطابق با استانداردهای حسابداری است و هدف آن ارائه نظر مستقل در مورد صورت های مالی برای استفاده ذینفعان خارجی است.
به عبارت ساده‌تر، حسابداری مثل ثبت وقایع در دفترچه است و حسابرسی مثل بررسی این دفترچه برای اطمینان از صحت اطلاعات ثبت شده است. در واقع، حسابداری داده‌ها را تولید می‌کند و حسابرسی صحت و اعتبار این داده‌ها را تأیید می‌کند.
در این مقاله از رایان محاسبان، به بررسی مفهوم حسابرسی داخلی، اهمیت آن، فرآیندها و استانداردهای مربوطه و تاثیرات آن بر سازمان ها خواهیم پرداخت. همچنین در صورت نیاز به خدمات حسابرسی با ما در ارتباط باشید.
اهداف حسابرسی داخلی چیست؟
گفتیم که حسابرسی داخلی یک فعالیت مستقل و مشاوره ای است که به منظور بهبود عملیات سازمانی انجام می‌شود. حسابرسان داخلی مسئولیت دارند تا فرآیندهای مختلف یک سازمان را بررسی کرده و مطمئن شوند که این فرآیندها با قوانین، مقررات و استانداردهای مشخص شده سازگار هستند. حسابرسی داخلی علاوه بر بررسی مسائل مالی، به ارزیابی سیستم های مدیریتی و عملیاتی نیز می‌پردازد.
حسابرسی داخلی چه چیزهایی را بررسی و تحلیل می کند؟ حسابرسی داخلی باید تعیین کند که آیا سیستم های کنترل داخلی سازمان به خوبی طراحی و اجرا شده‌اند و از دارایی‌های سازمان محافظت می‌کنند؟ آیا سازمان به قوانین و مقررات داخلی و خارجی مربوطه پایبند است؟
همچنین با حسابرسی داخلی دقیق باید بتوان ریسک های موجود در سازمان را شناسایی کرد و راهکارهایی برای کاهش آنها ارائه داد، پیشنهادهایی برای بهبود بهره وری و اثر بخشی عملیات سازمان و اطمینان از اینکه دارایی های سازمان به درستی محافظت شده و از سوءاستفاده جلوگیری می‌شود یا خیر.
از اهداف دیگر حسابرسی داخلی، بررسی صحت و دقت اطلاعات مالی و گزارش های مالی سازمان است.
اهمیت حسابرسی داخلی
با حسابرسی داخلی مدیران می توانند :
- اقدامات مناسبی برای کاهش یا مدیریت ریسک های موجود در سازمان انجام دهند.
- راهکارهای بهتری برای بهبود فرایند ها و سیستم های کاری سازمان داشته باشند.
- از صحت اطلاعات و گزارشات مالی مطمئن شده و برای تصمیم گیری ها بر آن تکیه کنند.
- از وقوع دزدی، تقلب و فساد سازمانی پیشگیری کنند.
انواع حسابرسی داخلی
| نوع حسابرسی داخلی | هدف اصلی | تمرکز اصلی | مثال‌های عملی | مزایا |
| حسابرسی مالی | ارزیابی صحت و انطباق گزارش های مالی | صورت های مالی، استانداردهای حسابداری | بررسی صحت محاسبه هزینه های تولید، بررسی ذخایر، تطبیق موجودی فیزیکی با موجودی سیستم | اطمینان از دقت اطلاعات مالی، جلوگیری از تقلب مالی |
| حسابرسی انطباقی | اطمینان از رعایت قوانین، مقررات و سیاست ها | قوانین مالیاتی، محیط زیستی، ایمنی | بررسی مجوزهای فعالیت، تطبیق با استانداردهای ISO، بررسی رعایت قوانین کار | کاهش ریسک های قانونی، حفظ اعتبار سازمان |
| حسابرسی عملیاتی | ارزیابی کارایی و اثر بخشی فرایندها | فرآیندهای کسب و کار، بهره‌وری، هزینه ها | بررسی فرآیند تولید، بررسی فرآیند پرداخت حقوق و دستمزد، بررسی فرآیند رسیدگی به شکایات مشتریان | افزایش بهره وری، کاهش هزینه ها، بهبود کیفیت محصولات و خدمات |
| حسابرسی اجرایی | ارزیابی پروژه های خاص | پروژه های خاص، قراردادها، مدیریت پروژه | بررسی پیشرفت پروژه های عمرانی، بررسی هزینه های پروژه های تحقیق و توسعه، بررسی انطباق با قراردادهای تامین کنندگان | مدیریت موثر پروژه ها، کنترل هزینه ها |
| حسابرسی سیستم های اطلاعاتی | ارزیابی امنیت و کارایی سیستم های IT | امنیت داده ها، زیرساخت های IT، سیستم های اطلاعاتی | بررسی امنیت شبکه، ارزیابی سیستم های کنترل دسترسی، بررسی بک آپ داده ها | حفاظت از اطلاعات، بهبود کارایی سیستم های IT |
| حسابرسی یکپارچه | ارزیابی جامع سازمان | ارتباط بین سیستم های مالی، عملیاتی و IT | بررسی تأثیر سیستم های جدید بر فرآیندهای مالی، ارزیابی ریسک های ناشی از تغییرات فناوری | بهبود تصمیم گیری، کاهش ریسک های کلی |
| حسابرسی ویژه | پاسخگویی به نیازهای خاص سازمان | موضوعات خاص، رویدادهای خاص | بررسی علل کاهش سود آوری ناگهانی، بررسی اتهامات تقلب، بررسی اثر بخشی برنامه های جدید | شناسایی و رفع مشکلات خاص، بهبود کنترل های داخلی |
| حسابرسی مبتنی بر ریسک | شناسایی و ارزیابی ریسک های کلیدی | ریسک های کسب و کار، ریسک های مالی | شناسایی ریسک های مرتبط با تغییرات بازار، ریسک های عملیاتی، ریسک های اعتباری | تمرکز بر ریسک های مهم، استفاده بهینه از منابع |
تفاوت حسابرسی داخلی و حسابرسی مستقل
حسابرسی داخلی و حسابرسی مستقل هر دو به ارزیابی فعالیت های یک سازمان می‌پردازند، اما اهداف، رویکردها و دامنه کاری متفاوتی دارند. حسابرسی داخلی به عنوان یک ابزار داخلی برای بهبود عملکرد سازمان استفاده می‌شود، در حالی که حسابرسی مستقل به عنوان یک ابزار خارجی برای ارائه اطمینان به ذینفعان خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در جدول به بررسی تفاوت‌های اصلی این دو نوع حسابرسی می‌پردازیم:
| ویژگی | حسابرسی داخلی | حسابرسی مستقل |
| هدف | بهبود عملکرد داخلی سازمان، ارائه پیشنهادات به مدیریت | اظهار نظر در مورد صحت و انطباق صورت‌های مالی، ارائه اطمینان به ذینفعان خارجی |
| رویکرد | سازنده، مشاوره‌ای، پیشگیرانه | مستقل، بی‌طرفانه، مبتنی بر استانداردها |
| دامنه کاری | گسترده: مالی، عملیاتی، فناوری اطلاعات، منابع انسانی و … | محدود به صورت‌های مالی و انطباق با استانداردهای حسابداری |
| استقلال | نسبی، ممکن است تحت تأثیر اهداف مدیریت قرار گیرد | کامل، هیچ وابستگی به سازمان ندارد |
| گزارش‌دهی | به مدیریت ارشد سازمان | به سهامداران، هیئت مدیره، سایر ذینفعان خارجی |
| زمان‌بندی | پیوسته، در طول سال | سالانه یا دوره‌های کوتاه‌تر مشخص |
| استانداردها | استانداردهای داخلی سازمان و استانداردهای حرفه‌ای حسابرسی داخلی | استانداردهای حسابداری (مانند IFRS یا US GAAP) |
| تمرکز | بر روی فرآیندها، کنترل‌های داخلی، بهبود عملکرد | بر روی صورت‌های مالی و انطباق با استانداردها |
| نمونه کارها | بررسی فرآیندهای تولید، ارزیابی سیستم‌های کنترل داخلی، بررسی پروژه‌های خاص | اظهار نظر در مورد صورت‌های مالی، بررسی انطباق با قوانین مالیاتی |
مراحل حسابرسی داخلی
فرآیند حسابرسی داخلی به طور معمول شامل چند مرحله اصلی است:
برنامه‌ریزی: در این مرحله، حسابرسان داخلی برنامه ای جامع برای حسابرسی تهیه می‌کنند که شامل اهداف، دامنه، و روش های حسابرسی است. ابتدا باید مشخص کرد حسابرسی برای ارزیابی چه بخش‌هایی از سازمان و با چه هدفی انجام می‌شود، محدوده و عمق حسابرسی و بخش هایی از سازمان که در برنامه قرار می گیرند را تعیین کنید، سپس مشخص کنید که برای جمع آوری اطلاعات چه روشی را انتخاب می کنید، اسناد از چه منابعی باید تامین شوند، کدام کارکنان باید مصاحبه شوند و روش نمونه گیری را مشخص کنید. در این مرحله باید بتوانید زمان و بودجه پروژه حسابرسی داخلی را نیز با دقت بالایی تخمین بزنید و سپس برنامه زمان بندی دقیقی برای هر مرحله تعیین کنید.
اجرا: در این مرحله، حسابرسان به بررسی مدارک، مشاهده فرآیندها و مصاحبه با کارکنان می‌پردازند تا اطلاعات لازم برای ارزیابی فرآیندها و سیستم ها را جمع آوری کنند. حسارس باید به بررسی اسناد مالی، حسابداری، قراردادها و سایر مدارک مرتبط با فعالیت‌های سازمان بپردازد و بتواند با مشاهده مستقیم نحوه انجام کارها در بخش های مختلف سازمان، اثر بخشی سیستم های داخلی را ارزیابی کند. قطعاً مصاحبه با کارکنان در سطوح مختلف سازمان برای کسب اطلاعات در مورد فرآیندها، کنترل ها و ریسک هایی که با آنها مواجه هستند در این مرحله الزامی است.
ارزیابی و تحلیل: در این مرحله، اطلاعات جمع آوری‌شده تحلیل و ارزیابی می‌شوند تا نقاط قوت و ضعف سیستم های سازمان مشخص شود. حسابرس با مقایسه اطلاعات جمع‌آوری شده با استانداردهای حسابداری، قوانین و مقررات و بهترین شیوه‌های موجود در صنعت جایگاه وضعیت کنونی سازمان را تعیین می کند و هرگونه انحراف از رویه های استاندارد یا عدم تطابق با قوانین و مقررات را دقیقا مشخص می کند. در این مرحله از حسابرسی داخلی ریسک های موجود در سازمان و احتمال وقوع رویدادهای منفی خودشان را نشان می دهند. همچنین علل اصلی مشکلات شناسایی می شود و زمینه برای ارائه پیشنهادات موثر فراهم می گردد. بنابراین درک عمیقی از وضعیت سازمان بدست می آید.
گزارش‌دهی: نتایج حسابرسی داخلی به صورت گزارش به مدیران ارشد سازمان ارائه می‌شود. این گزارش شامل نقاط قوت، نقاط ضعف و توصیه هایی برای بهبود عملکرد سازمان است. خلاصه‌ای از یافته‌های حسابرسی: ارائه یک خلاصه از مهم‌ترین یافته‌های حسابرسی. از انجام تمام مراحل قبل قرار است به این نقطه برسیم که با ارائه پیشنهادهای عملی برای بهبود سیستم های کنترل داخلی، عملکرد سازمان و کاهش ریسک‌ها را عملا تجربه کنیم و یک ارزیابی کلی از اثر بخشی سیستم های کنترل داخلی سازمان داشته باشیم.
گزارش حسابرسی، یک سند رسمی است که به مدیران ارشد سازمان کمک می‌کند تا از وضعیت سازمان آگاه شوند و تصمیمات لازم برای بهبود عملکرد سازمان را اتخاذ کنند. کار اینجا تمام نشده ! پس از ارائه گزارش، حسابرسان داخلی موظفند تا پیگیری کنند که آیا توصیه های ارائه شده اجرایی شده اند یا خیر!
محتوای گزارش حسابرسی داخلی
- مقدمه و توضیح کلی درباره پروژه حسابرسی
گزارش حسابرسی داخلی معمولاً با مقدمه ای شروع می‌شود که در آن هدف از حسابرسی، دامنه حسابرسی و محدوده زمانی آن توضیح داده می‌شود. این بخش به خوانندگان کمک می‌کند تا متوجه شوند که چرا حسابرسی انجام شده و چه بخش‌هایی از سازمان مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
- خلاصه اجرایی
این بخش یکی از مهم ترین قسمت های گزارش حسابرسی داخلی است و به صورت خلاصه مهم ترین یافته ها، نقاط قوت و ضعف و توصیه های کلیدی حسابرسی را ارائه می‌دهد. خلاصه اجرایی برای مدیران ارشد و تصمیم گیران سازمان بسیار مفید است زیرا اطلاعات اصلی را به صورت فشرده و قابل فهم ارائه می‌دهد.
- دامنه و اهداف حسابرسی
در این بخش، دامنه و اهداف مشخص حسابرسی داخلی توضیح داده می‌شود. این اطلاعات شامل بخش هایی از سازمان که مورد حسابرسی قرار گرفته اند، فرآیندها و سیستم های مورد بررسی و اهداف خاصی است که حسابرسان در پی دست یابی به آنها هستند.
- روش های مورد استفاده در حسابرسی
روش شناسی حسابرسی به فرآیندها و ابزارهای مورد استفاده در حسابرسی اشاره دارد. در این بخش، حسابرسان توضیح می‌دهند که چگونه داده ها جمع آوری شده‌اند، از چه ابزارها و تکنیک هایی برای تحلیل استفاده شده و چگونه یافته ها اعتبار سنجی شده اند. این اطلاعات برای اطمینان از دقت و صحت حسابرسی ضروری است.
- یافته‌ها و مشاهدات
این بخش از گزارش حسابرسی داخلی شامل نتایج و مشاهدات مهم و حیاتی است که حسابرسان در طی فرآیند حسابرسی به آن ها دست یافته اند. یافته ها معمولاً به صورت جزئی و دقیق بیان می‌شوند و هر گونه نقص، ریسک یا عدم انطباق با استانداردهای سازمانی را مشخص می‌کنند. این بخش می‌تواند شامل جداول، نمودارها و سایر ابزارهای تصویری برای نمایش داده ها باشد.
- توصیه‌ها و راهکارهای پیشنهادی
شاید بتوان گفت که مدیران فقط منتظر مطالعه این بخش هستند! بر اساس یافته های حسابرسی، حسابرسان داخلی توصیه هایی برای بهبود ارائه می‌دهند. این توصیه ها معمولاً شامل اقدامات پیشنهادی برای رفع نواقص و کاستی های شناسایی شده، بهبود کارایی و اثر بخشی فرآیندها و کاهش ریسک های شناسایی شده است. توصیه ها باید عملی و قابل اجرا باشند و به مدیران کمک کنند تا بهبودهای مورد نیاز را به سرعت و به طور موثر اعمال کنند.
- برنامه زمان‌بندی و پیگیری
این بخش از گزارش حسابرسی داخلی به مدیران کمک می‌کند تا برنامه ای زمان بندی‌شده برای اجرای توصیه های ارائه شده تدوین کنند. همچنین، حسابرسان داخلی معمولاً پیشنهاداتی برای چگونگی پیگیری اجرای این توصیه ها ارائه می‌دهند تا اطمینان حاصل شود که اقدامات اصلاحی به درستی انجام شده‌اند.
- بیانیه مدیریت و پاسخ‌های سازمان
در برخی از گزارش های حسابرسی داخلی، بخشی به پاسخ های مدیریت به یافته ها و توصیه ها اختصاص داده می‌شود. این پاسخ ها نشان دهنده نظر مدیریت در مورد یافته های حسابرسی است و معمولاً شامل برنامه هایی برای اقدام در راستای بهبود می‌شود.
- نتیجه‌گیری
گزارش حسابرسی داخلی معمولاً با نتیجه گیری به پایان می‌رسد که در آن تأکید بر اهمیت یافته ها و اقدامات پیشنهادی می‌شود. نتیجه گیری باید خلاصه ای از نقاط کلیدی گزارش باشد و به مدیران یادآوری کند که اقدام فوری و موثر برای بهبود وضعیت فعلی ضروری است.
استانداردهای حسابرسی داخلی
حسابرسی داخلی باید بر اساس استانداردهای بین المللی انجام شود تا اطمینان حاصل شود که فرآیندها و روش ها به درستی و به صورت سازگار با بهترین شیوه های جهانی انجام می‌شوند. برخی از مهم‌ترین استانداردهای حسابرسی داخلی عبارتند از:
- استانداردهای موسسه حسابرسان داخلی (IIA): این استانداردها شامل اصول و رهنمودهایی برای اجرای حسابرسی داخلی با کیفیت بالا هستند. این استانداردها به منظور تضمین اثربخشی حسابرسی داخلی تدوین شده‌اند.
- استانداردهای بین‌المللی حسابداری (IAS): این استانداردها به حسابداران و حسابرسان کمک می‌کنند تا گزارش های مالی را به صورت شفاف و دقیق تهیه کنند.
- چارچوب COSO: این چارچوب به شناسایی و ارزیابی ریسک ها و کنترل های داخلی کمک می‌کند و یکی از مهم ترین منابع برای حسابرسی داخلی است.
حسابرس داخلی کیست؟
حسابرس داخلی فردی است که در داخل یک سازمان به بررسی و ارزیابی سیستم های کنترل داخلی، فرآیندها و فعالیت‌های سازمان می‌پردازد. این فرد با هدف بهبود عملکرد سازمان، کاهش ریسک‌ها و اطمینان از رعایت قوانین و مقررات، فعالیت می‌کند و شرح وظایف حسابدار و مدیر مالی را بررسی کرده و عملکرد آن ها را نیز با هدف بهبود، بررسی می کند.
ویژگی‌های یک حسابرس داخلی خوب چیست؟
- تسلط بر اصول حسابداری، حسابرسی و استانداردهای مرتبط
- آشنایی با سیستم های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات
- آگاهی از قوانین و مقررات مرتبط با فعالیت های سازمان
- دانش در زمینه مدیریت ریسک و کنترل های داخلی
- توانایی تحلیل اطلاعات، شناسایی الگوها و ارزیابی ریسک ها
- مهارت های ارتباطی قوی برای تعامل موثر با افراد در سطوح مختلف سازمان
- توانایی کار در تیم و همکاری با سایر اعضای تیم
- پایبندی به اصول اخلاقی و حفظ استقلال حرفه‌ای
- تجربه کاری مرتبط در زمینه حسابداری، حسابرسی یا مدیریت
- آشنایی با صنایع مختلف و کسب‌وکارها
چه کسانی می‌توانند حسابرس داخلی شوند؟
بسیاری از سازمان‌ها حسابرسان داخلی را از میان کارکنان خود انتخاب می‌کنند. این افراد به دلیل آشنایی با سازمان و فرآیندهای آن، می‌توانند به صورت موثرتر عمل کنند اما باید توجه داشت فردی که انتخاب می کنیم علاووه بر مسایل حسابرسی بایستی با انواع مالیات هم آشنا باشد تا بتواند امور حسابرسی را بهتر پیش ببرد.
حسابداران با تجربه و دانش فنی بالا، گزینه های مناسبی برای نقش حسابرس داخلی هستند. همچنین فارغ‌التحصیلان رشته‌های حسابداری، مدیریت، مالی و فناوری اطلاعات، می‌توانند با گذراندن دوره های تخصصی، به عنوان حسابرس داخلی فعالیت کنند.
بسیاری از سازمان های موفق، از مشاوران خارجی برای انجام حسابرسی داخلی استفاده می‌کنند. این مشاوران معمولاً تجربه و تخصص بالایی در زمینه حسابرسی دارند. برخی دیگر هم وکیل مالیاتی دارند که در زمینه حسابرسی هم به آن ها مشاوره می دهد.
مزیت برون سپاری حسابرسی داخلی به شرکت های معتبر حسابداری و حسابرسی چیست؟ مشاوران خارجی معمولاً تجربه کار در صنایع مختلف و با سازمان های متنوعی را دارند. این تجربه به آن ها امکان می‌دهد تا رویکردهای نوین و بهترین روش ها را برای حسابرسی داخلی به کار گیرند.
همچنین مشاورانی که از شرکت های حسابداری به کمک شما می آیند تا فرایند حسابرسی داخلی شما را انجام دهند، چون هیچ وابستگی به سازمان ندارند و به همین دلیل می‌توانند با دیدگاهی بی طرف و مستقل به فرآیند حسابرسی نگاه کنند. این امر باعث افزایش اعتماد به نتایج حسابرسی می‌شود.
مشاوران خارجی معمولاً به منابع گسترده ای از اطلاعات، ابزارها و نرم افزارهای تخصصی دسترسی دارند که می‌تواند به آن ها در انجام حسابرسی کمک کند و همین امر می‌تواند دیدگاه های جدیدی را به سازمان ارائه دهد و به شناسایی فرصت های بهبود کمک کند.
از سوی دیگر، سپردن حسابرسی داخلی به مشاوران خارجی، می‌تواند به کاهش بار کاری کارکنان داخلی و تمرکز آن ها بر وظایف اصلی سازمانی شان کمک کند.
چالش‌های حسابرسی داخلی
اگرچه حسابرسی داخلی دارای مزایای بسیاری است، اما با چالش‌هایی نیز مواجه است:
اولین چالش از چالش‌های اصلی حسابرسی داخلی، حفظ استقلال و عینیت در انجام وظایف است. حسابرسان داخلی باید از هر گونه تعارض منافع دوری کنند. این جمله به این معنی است که وقتی کسی داخل یک شرکت به حسابرسی می‌پردازد، باید خیلی بی طرفانه و بدون هیچ گونه وابستگی به بخش های مختلف شرکت کارش را انجام دهد. یعنی نباید مثلاً به خاطر دوستی با مدیری یا اینکه خودش سهمی در آن بخش از شرکت دارد، در گزارشش جانب داری کند. حسابرس داخلی باید مثل یک قاضی بی طرف باشد که فقط به دنبال حقایق است و تحت تأثیر هیچ‌کس قرار نمی‌گیرد.
تصمیماتی که بر اساس گزارش های حسابرسی گرفته می‌شود، برای شرکت بسیار مهم است. اگر این گزارش ها درست و بی طرف نباشند، ممکن است شرکت به سمت اشتباهات بزرگی برود.
فرض کنید حسابرس داخلی با مدیر مالی شرکت دوست صمیمی است. در این صورت، ممکن است او بخواهد در گزارش حسابرسی، اشتباهات مدیر مالی را نادیده بگیرد تا دوستی شان خدشه دار نشود. این یک نمونه واضح از تعارض منافع است. بنابراین می توانید از مشاوران خارجی برای حسابرسی داخلی کمک بگیرید تا از این چالش به دور باشید!
دومین چالش، مقاومت کارکنان است، گاهی اوقات، کارکنان سازمان ممکن است در برابر حسابرسی داخلی مقاومت کنند، به خصوص اگر احساس کنند که حسابرسی به منظور انتقاد یا تنبیه انجام می‌شود بنابراین تلاش می کنند جلو حسابرسی دقیق را بگیرند!
اما چرا کارمندان مخالفت می‌کنند؟ کارمندان فکر می‌کنند اگر حسابرسی شود، اشتباهاتشان پیدا می‌شود و ممکن است تنبیه شوند. همچنین حسابرسی ممکن است باعث شود کارمندان مجبور شوند گزارش های بیشتری بدهند یا کارهای اضافه ای انجام دهند.
گاهی هم کارمندان به حسابرس ها اعتماد ندارند و فکر می‌کنند شاید اطلاعات محرمانه را نباید با آن ها به اشتراک گذاشت!
برای حل این مشکل چه باید کرد؟ به کارمندان توضیح دهیم که هدف از حسابرسی، پیدا کردن اشتباهات نیست، بلکه بهبود عملکرد سازمان است. به نظرات و احساسات کارمندان احترام بگذاریم و به آن ها نشان دهیم که نظر شان برای ما مهم است. همچنین بایدبه کارمندان آموزش دهیم که حسابرسی چه فوایدی برای آن ها و سازمان دارد.
