نرخ مالیات بر ارث چقدر است؟

مالیات بر ارث

مالیات بر ارث زمانی اعمال می‌شود که فردی فوت کند و قرار باشد دارایی های او به وراث منتقل شود، در این حالت دولت، مالیاتی به نام مالیات بر ارث را بر اموال و دارایی های شخص متوفی اعمال می کند که وراث برای تصرف این دارایی ها ابتدا بایستی مبالغ تعیین شده مالیات بر ارث را به دولت پرداخت کنند، در این نوشتار از رایان محاسبان با ما همراه باشید تا بدانید نرخ مالیات بر ارث چقدر است و چگونه می توان آن را به حداقل رساند و نکات مالیاتی بسیار مهم و به روز را بخوانید.

 دارایی هایی که شامل مالیات بر ارث است شامل پول نقد، ملک، سهام، و سایر دارایی‌های قابل انتقال است که در ادامه دقیق تر به معرفی این اموال می پردازیم. هدف از دریافت این مالیات، در واقع تأمین بخشی از هزینه های دولت و کاهش نابرابری های اجتماعی است.

نحوه محاسبه مالیات بر ارث

برای محاسبه مالیات بر ارث در ایران، دارایی های متوفی ابتدا ارزیابی می‌شود. پس از آن، بر اساس طبقه بندی وراث و نوع دارایی، مالیات مورد نظر محاسبه می گردد.

وراث به سه طبقه تقسیم می‌شوند:

  • طبقه اول: پدر، مادر، همسر و فرزندان و نوه ها
  • طبقه دوم: برادران، خواهران و فرزندان آن ها
  • طبقه سوم: سایر خویشاوندان دورتر مانند عمه ، خاله ، دایی ، عمو و فرزندان آن ها

در قوانین جدید مالیاتی، هر طبقه نرخ مالیات متفاوتی دارد. برای مثال، وراث طبقه اول معمولاً نرخ مالیات کمتری نسبت به طبقات دیگر پرداخت می‌کنند.

سهم الارث همسر (زن) در فوت شوهر چقدر است؟ وقتی مردی فوت می‌کند، سهم الارث همسرش به این صورت تعیین می‌شود که اگر مردی فوت کند و فرزندی نداشته باشد، همسرش نیمی از اموال او را به ارث می‌برد اما اگر مردی فوت کند و فرزند یا نوه ای داشته باشد، سهم همسرش به یک هشتم کاهش پیدا می‌کند.

سهم الارث مرد از همسر فوت شده چقدر است؟ در مورد سهم الارث مرد از همسر فوت شده هم همین‌طور است، اگر زنی فوت کند و فرزندی نداشته باشد، شوهرش نیمی از اموال او را به ارث می‌برد اما اگر زنی فوت کند و فرزندی داشته باشد، سهم شوهرش به یک چهارم کاهش پیدا می‌کند.

بنابراین سهم الارث همسر در فوت شوهر و بالعکس به وجود یا عدم وجود فرزند بستگی دارد. هرچه تعداد ورثه بیشتر باشد، سهم هر یک کمتر می‌شود.

نحوه محاسبه مالیات بر ارث

مالیات بر ارث خودرو

اگر متوفی صاحب خودرویی بوده مالیات این خودرو چگونه محاسبه می شود؟ برای پاسخ به این سوال باید مشخص کنید که تاریخ فوت، پیش از سال 1395 بوده یا پس از ان چراکه قوانین مالیاتی تغییر کرده است.

از سال 1395 به قبل ورثه طبقه اول، 35% ، ورثه طبقه دوم 45% و ورثه طبقه سوم 65% قیمت خودرو را مالیات بر ارث آن می پرداختند اما در از آن سال به بعد ورثه طبقه اول 2 % ، ورثه طبقه دوم 4% و ورثه طبقه سوم 8% مالیات بر ارث خودرو را می پردازند.

مالیات بر سایر دارایی ها

  1. وسایل نقلیه، خودرو، موتورسیکلت و دیگر وسایل نقلیه مشمول مالیات.
  2. حق واگذاری و سرقفلی، ارزش واگذاری و سرقفلی مکان‌های تجاری.
  3. املاک، شامل اموال غیرمنقول مانند خانه، زمین و ساختمان است.
  4. سایر اموال و حق امتیازها، شامل اموال غیرملموس مانند حق امتیازها و مجوزها است که بالاترین نرخ مالیات بر ارث را دارد.
  5. سهام غیربورسی، سهامی که در بازارهای غیربورسی معامله می شود و مشمول مالیات بالاتری نسبت به سهام بورسی است.
  6. سهام بورسی، سهامی که در بورس اوراق بهادار معامله می شود و مالیات کمتری نسبت به سهام غیربورسی دارد.
  7. سپرده‌های بانکی، شامل حساب‌های سپرده گذاری در بانک ها و مؤسسات مالی است.

درصد مالیات بر ارث هر یک از این دارایی ها را در جدول می بینید.

سپرده‌های مجاز بانکیسهام بورسیسهام غیربورسیسایر اموال/ حق امتیازاملاکحق واگذاری و سرقفلیوسایل نقلیهطبقه وراث
3 درصد0.75 درصد6 درصد10 درصد7.5 درصد3 درصد2 درصدوارث طبقه 1
6 درصد1.5 درصد12 درصد20 درصد15 درصد6 درصد4 درصدوارث طبقه 2
12 درصد3 درصد24 درصد40 درصد30 درصد12 درصد8 درصدوارث طبقه 3

تفاوت های قانون جدید و قدیم مالیات بر ارث

از نظر معافیت قبل از 95، هر فرد وارث، مبلغ 3 میلیون تومان از پرداخت مالیات معاف بود، بعد از 95، معافیت مالیاتی برای هر فرد حذف شده است.

در خصوص سپرده های بانکی؛ قبل از 95، سپرده های بانکی از پرداخت مالیات معاف بودند اما بعد از 95 سپرده های بانکی مشمول مالیات 3 درصدی شده اند.

سهام شرکت های بورسی و غیربورسی ، قبل از 95، سهام شرکت‌ های بورسی 50 درصد و سهام شرکت ‌های غیربورسی 40 درصد از پرداخت مالیات معاف بودند اما پس از این سال، معافیت مالیاتی سهام حذف شده و نرخ‌ های مالیات برای طبقات مختلف وارثان به شرح زیر تعیین شده است:

  • سهام بورسی: وراث طبقه اول 0.75 درصد، طبقه دوم 1.5 درصد و طبقه سوم 3 درصد مالیات پرداخت می‌کنند.
  • سهام غیربورسی: وراث طبقه اول 6 درصد، طبقه دوم 12 درصد و طبقه سوم 24 درصد مالیات پرداخت می‌کنند.

جریمه عدم تسلیم اظهارنامه در هر دو دوره 10 درصد بوده است اما در مورد جریمه تاخیر در پرداخت مالیات قبل از 95، جریمه تاخیر در پرداخت مالیات 2.5 درصد بوده است اما بعد از 95 این جریمه حذف شد.

از نظر نوع اظهارنامه و حصر وراثت قبل از 95 همه ماترک (دارایی‌ های متوفی) به صورت یکجا در اظهارنامه مالیاتی اعلام می ‌شد و حصر وراثت پیش از تسلیم اظهارنامه الزامی بود اما پس از آن هر یک از اقلام ماترک به صورت جداگانه در اظهارنامه اعلام می ‌شود و حصر وراثت قبل از تسلیم اظهارنامه الزامی است.

برای نرخ مالیات بر املاک، سرقفلی و سایر دارایی‌ها قبل از 95، نرخ مالیات بر املاک، سرقفلی و سایر دارایی‌ها 35 درصد بوده است و بعد از آن این نرخ‌ ها به ترتیب به 7.5 درصد، 3 درصد و 10 درصد کاهش یافته است.

تفاوت های قانون جدید و قدیم مالیات بر ارث

اموال مشمول و معاف از مالیات بر ارث

بسیاری از دارایی ها مشمول مالیات بر ارث هستند، املاک و مستغلات، حساب‌ های بانکی، سهام و اوراق بهادار، وسایل نقلیه اما برخی از دارایی‌ها از پرداخت مالیات معاف هستند، مانند حقوق بازنشستگی، برخی از بیمه های زندگی؛ کمک های دولتی و خیریه ای

اما چگونه می‌توان از مالیات بر ارث جلوگیری کرد یا آن را کاهش داد؟ یکی از راه های قانونی برای کاهش یا جلوگیری از پرداخت مالیات بر ارث، انجام انتقالات مالی قبل از فوت است. افراد می‌ توانند بخشی از دارایی های خود را به نام وراث خود منتقل کنند تا مالیات کمتری بر آن ها اعمال شود. همچنین می توان از وکیل مالیاتی کمک گرفت تا برنامه ریزی مناسبی برای انتقال دارایی ها داشته باشند.

خوب است بدانید، داشتن وصیت نامه ای معتبر و قانونی می تواند فرایند انتقال دارایی ‌ها و پرداخت مالیات بر ارث را ساده تر کند. با تنظیم وصیت نامه، فرد می تواند به وضوح تعیین کند که دارایی های او چگونه و به چه کسی منتقل شود. این کار باعث می‌شود که اختلافات وارثان کاهش یابد و فرایند محاسبه و پرداخت مالیات نیز به سرعت انجام شود. البته در نظر داشته باشید وصیت نامه هم محدودیت های خود را دارد و هیچ کس نمی تواند مثلا در وصیت نامه خود یکی از وراث را بطور کامل ار ارث محروم کند، وصیت نامه به طور کلی بر یک سوم اموال افراد نافذ خواهد بود و نه بیشتر! بنابراین دریافت مشاوره برای افرادی که نگران اموال خود پس از فوتشان هستند ضروری به نظر می رسد!

معافیت های مالیات بر ارث

قوانین مالیات بر ارث، برخی اموال و درآمد ها را از پرداخت مالیات معاف کرده است. این معافیت ها با هدف حمایت از اقشار خاص و تسهیل امور مالی وراث انجام می‌شود. این معافیت ها کدامند؟

  • وجوهی که به عنوان بازنشستگی، وظیفه، پس ‌انداز خدمت و یا مزایای پایان خدمت به کارکنان پرداخت می‌شود، از پرداخت مالیات بر ارث معاف هستند.
  • وجوه دریافتی از بیمه های عمر و زندگی، خسارت فوت و دیه نیز مشمول مالیات بر ارث نمی شوند.
  • اموالی که فرد متوفی به نهادهای دولتی وقف کرده باشد، از پرداخت مالیات معاف هستند.
  • اثاثیه ای که در منزل متوفی مورد استفاده بوده است، مشمول مالیات بر ارث نمی شوند.
  • مطالبات کارگران از جمله خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده، از پرداخت مالیات معاف هستند.
  • طبق قانون، وراث طبقه اول و دوم شهدای انقلاب اسلامی از پرداخت مالیات بر ارث معاف هستند.

مراحل پرداخت مالیات بر ارث

پرداخت مالیات بر ارث شامل دو مرحله اصلی است: دریافت گواهی انحصار وراثت و پرداخت مالیات به صورت آنلاین. هر دو مرحله نیاز به مدارک مشخصی دارند و بهتر است با کمک یک متخصص انجام شوند.

اولین و مهم ترین مرحله برای پرداخت مالیات بر ارث، دریافت گواهی انحصار وراثت است؛ این گواهی نشان می دهد که چه کسانی وارث هستند و هر کدام چه سهمی از ارث را دارند که برای گرفتن این گواهی باید به یک دفتر اسناد رسمی مراجعه کنید.

مدارک مورد نیاز: فرم مخصوص (که باید توسط ۳ شاهد گواهی شود)، مدارک شناسایی وراث و زمان تقریبی برای دریافت گواهی حدود ۲ ماه خواهد بود. پس از دریافت گواهی انحصار وراثت، می توانید با استفاده از مدارک خود به سامانه مالیاتی کشور مراجعه کنید.

آدرس سامانه :   https://tax.gov.ir/action/do/Show/434در این سامانه، می‌توانید مالیات خود را به صورت آنلاین محاسبه و پرداخت کنید.

دقت داشته باشید که برای دریافت مشاوره دقیق تر در مورد میزان مالیات و نحوه پرداخت آن، بهتر است به یک مشاور مالیاتی مراجعه کنید.

انواع جریمه ها برای عدم پرداخت مالیات بر ارث

جریمه تأخیر: برای هر روز تأخیر در پرداخت مالیات، جریمه ای به صورت درصد مشخص از مبلغ مالیات معوقه محاسبه و به آن افزوده می‌شود. جریمه تأخیر به صورت روزانه محاسبه شده و به مبلغ اصلی اضافه می‌شود، بنابراین با گذشت زمان، میزان جریمه به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.

جریمه عدم تسلیم اظهارنامه: اگر وارثی اظهارنامه مالیات بر ارث را در موعد مقرر تسلیم نکند، علاوه بر جریمه تأخیر، جریمه ای به صورت درصد مشخص از مبلغ مالیات نیز محاسبه می‌شود.

پیگرد قانونی: در مواردی که میزان فرار مالیاتی بسیار زیاد باشد یا فرد به صورت عمدی از پرداخت مالیات خودداری کند، ممکن است علاوه بر جریمه های مالی، پیگرد قانونی نیز در نظر گرفته شود. این پیگرد قانونی می‌تواند شامل محرومیت از برخی حقوق اجتماعی یا حتی حبس باشد.

مهم ترین نکات مالیات بر ارث

  • اموال متوفی ایران که در خارج از کشور قرار دارد، شامل 10 درصد مالیات بر ارث است.
  • تا هنگامی که مالیات ماترک پرداخت نگردد، وراث نمی توانند تقسیم را انجام دهند و در اموالی که به آن می رسد، دخل و تصرف نمایند.
  • پیش از بررسی و محاسبه مالیات، ابتدا باید طبقات وراث بررسی شده و سپس محاسبه شود.
  • دیرکرد مالیات بر ارث مشمول جریمه نمی شود.
  • برای محاسبه و طی روند مالیات بر ارث حتما از وکلا و مشاوران مالیاتی رایان محاسبان بهره بگیرید.

مدارک لازم برای گواهی مالیات بر ارث چیست؟

  • ارائه درخواست کتبی برای صدور گواهی
  • تنظیم و ارائه اظهارنامه مالیاتی
  • تصاویر گواهی شده یا رونوشت کلسه اوراق حق مالکیت، بدهی و مطالبات متوفی
  • تصویر یا رونوشت وصیت نامه در زمان موجود بودن
  • تصویر گواهی فوت
  • تصویر شناسنامه و کارت ملی کلیه وراث و فرد متوفی
5/5 - (1 امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *