درآمد اتفاقی به آن دسته از درآمدها اطلاق می‌شود که به‌طور مستمر و معمول از فعالیت‌های شغلی یا تجاری فرد به دست نیامده و به‌صورت ناگهانی، غیرقابل پیش‌بینی و بدون برنامه‌ریزی قبلی حاصل می‌شود. به عبارت دیگر، این نوع درآمد حاصل رویدادهایی است که ماهیت غیرمعمولی دارند و در اغلب موارد، از کنترل فرد خارج هستند.
ازآنجاکه درآمد اتفاقی بخشی از درآمد مشمول مالیات محسوب می‌شود، قانون‌گذاران در قانون مالیات‌های مستقیم، مالیات بر درآمد اتفاقی را به آن اختصاص داده‌اند تا هم نحوه شناسایی این نوع درآمدها مشخص شود و هم شرایط معافیت یا پرداخت مالیات تعیین گردد. با ما در رایان محاسبان همراه باشید تا مالیات بر درآمد اتفاقی را بطور کامل بررسی کنیم، برای دریافت خدمات مالیاتی با ما در ارتباط باشید.
معافیت‌های مالیاتی درآمد اتفاقی طبق قانون مالیات‌های مستقیم
بر اساس ماده 127 ق.م.م، برخی از درآمدهای اتفاقی از پرداخت مالیات معاف هستند. در ادامه، به بررسی موارد مختلف این معافیت‌ها می‌پردازیم:
کمک‌های نقدی و غیرنقدی سازمان‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی: اگر فردی از کمک‌های نقدی یا غیرنقدی سازمان‌های خیریه، عام‌المنفعه، وزارتخانه‌ها، شهرداری‌ها، یا نهادهای انقلاب اسلامی بهره‌مند شود، نیازی به پرداخت مالیات برای این نوع درآمد ندارد؛ برای مثال، فردی که تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار دارد و کمک‌های مالی یا کالایی دریافت می‌کند، مشمول مالیات نمی‌شود.
تشویق‌های دولتی در حوزه کشاورزی و صادرات: درآمدی که به‌عنوان مشوق از سوی دولت برای صادرات محصولات کشاورزی یا تولید آن‌ها پرداخت می‌شود، معاف از مالیات است؛ مثال: کشاورزی که از دولت یارانه نقدی بابت صادرات محصولاتی مانند پسته یا زعفران دریافت می‌کند.
کمک‌های مالی به آسیب‌دیدگان حوادث طبیعی و غیرطبیعی: کمک‌هایی که به خسارت‌دیدگان حوادثی نظیر سیل، زلزله، جنگ یا آتش‌سوزی پرداخت می‌شود، شامل مالیات نمی‌شود. این کمک‌ها می‌تواند از سوی اشخاص حقیقی، حقوقی، یا سازمان‌هایی مانند هلال‌احمر باشد؛ مثل وجوه جمع‌آوری‌شده برای زلزله‌زدگان کرمانشاه که از طریق کمپین‌های خیریه به دست آن‌ها می‌رسد.
نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اتفاقی
محاسبه مالیات بر درآمد اتفاقی بر اساس مبلغ دریافت‌شده متفاوت است. طبق قانون، نرخ‌های مالیاتی به شرح زیر است:
- برای مبالغ کمتر از ۵۰ میلیون تومان: نرخ مالیات ۱۵ درصد است.
- برای مبالغ بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان: نرخ مالیات ۲۰ درصد است.
- برای مبالغ بیشتر از ۱۰۰ میلیون تومان: نرخ مالیات ۲۵ درصد است.
فرض کنید یک شخص حقیقی در طول یک سال مالی دو نوع درآمد اتفاقی داشته باشد:
- یک هدیه نقدی به مبلغ ۱,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال از یک شخص دیگر دریافت کرده است.
- یک زمین به ارزش ۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال از یک شخص حقیقی به‌صورت بلاعوض دریافت کرده است.
در این حالت، باید مالیات بر درآمد اتفاقی برای هر دو مورد محاسبه شود:
| نوع درآمد | مبلغ کل (ریال) | بازه درآمد (ریال) | نرخ مالیات | مالیات (ریال) |
| هدیه نقدی | 1,200,000,000 | 0 تا 500,000,000 | 15% | 75,000,000 |
| 500,000,001 تا 1,000,000,000 | 20% | 100,000,000 | ||
| 1,000,000,001 تا 1,200,000,000 | 25% | 50,000,000 | ||
| جمع مالیات هدیه نقدی | 225,000,000 | |||
| زمین | 600,000,000 | 0 تا 500,000,000 | 15% | 75,000,000 |
| 500,000,001 تا 600,000,000 | 20% | 20,000,000 | ||
| جمع مالیات زمین | 95,000,000 | |||
| کل مالیات پرداختی | 320,000,000 |
در این مثال، شخص حقیقی باید در مجموع ۳۲۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال به‌عنوان مالیات بر درآمد اتفاقی پرداخت کند. این محاسبات نشان می‌دهد که توجه به نرخ‌های مختلف و تفکیک مبالغ بسیار اهمیت دارد. ارائه صحیح اطلاعات در اظهارنامه مالیاتی نیز برای جلوگیری از جرایم مالیاتی ضروری است.
وظایف مودیان مالیات بر درآمد اتفاقی
مودیان مالیات بر درآمد اتفاقی موظف هستند وظایف زیر را طبق ماده ۱۲۳ و ماده ۱۲۶ قانون مالیات‌های مستقیم انجام دهند:
- پرداخت مالیات منافع مالی:
افرادی که به‌صورت دائم یا موقت منافع مالی بلاعوض دریافت می‌کنند، باید مالیات این منافع را سالانه و حداکثر تا پایان اردیبهشت سال بعد پرداخت کنند. - ارائه اظهارنامه مالیاتی:
اشخاص مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی باید اظهارنامه مالیاتی خود را ارائه دهند.
نرخ مالیات بر درآمد اتفاقی برای اشخاص حقیقی و حقوقی
نرخ مالیات بر درآمد اتفاقی برای اشخاص حقیقی و حقوقی طبق قوانین زیر محاسبه می‌شود:
نرخ مالیات بر درآمد اتفاقی اشخاص حقیقی
بر اساس ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم، نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی به این صورت است:
- برای درآمد تا ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال: نرخ مالیات ۱۵ درصد است.
- برای درآمد مازاد بر ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال تا ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال: نرخ مالیات ۲۰ درصد است.
- برای درآمد مازاد بر ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال: نرخ مالیات ۲۵ درصد است.
نرخ مالیات بر درآمد اتفاقی اشخاص حقوقی
نرخ مالیات بر درآمد اتفاقی برای اشخاص حقوقی نیز طبق بخشنامه شماره ۲۳۰/۹۷/۱۵۸ مورخ ۱۳۹۷/۱۱/۲۴ و ماده ۱۳۱ ق.م.م تعیین شده است.
- در حالت کلی، درآمدهای انتفاعی اشخاص حقوقی مشمول نرخ ۲۵ درصد طبق ماده ۱۰۵ ق.م.م هستند.
- اما درآمدهای اتفاقی مشمول نرخ‌های سه‌گانه ۱۵، ۲۰ و ۲۵ درصد بر اساس ماده ۱۳۱ ق.م.م خواهند بود.
بر اساس بررسی قوانین مربوط به مالیات بر درآمد اتفاقی، طبق ماده ۱۱۹ قانون مالیات‌های مستقیم، هر نوع درآمد نقدی یا غیرنقدی که به‌صورت بلاعوض و از طریق معاملات محاباتی، جایزه یا سایر عناوین دریافت شود، مشمول مالیات اتفاقی است.
اما درآمدهایی که از موارد زیر حاصل می‌شوند، معاف از مالیات هستند:
- کمک‌های نقدی و غیرنقدی سازمان‌های خیریه و نهادهای دولتی.
- تشویق‌های دولتی در زمینه صادرات یا تولید محصولات کشاورزی.
- کمک‌های اهدایی به خسارت‌دیدگان حوادث مانند سیل، زلزله و جنگ.
مهم ترین ماده های مربوط به مالیات بردرآمد اتفاقی
برای این نوع مالیات یک سری موادی وجود دارند که در قانون مالیات های مستقیم به آن اشاره کرده اند که عبارتند از:
- ماده 119: چنان چه فردی حقیقی یا حقوقی درآمد نقدی یا به شکل غیر نقدی را در قالب بلاعوض به عنوان هدیه یا جایزه و از طریق معاملات محاباتی یا مواردی مشابه ارائه دهد، شامل مالیات بر درآمد اتفاقی می شود.
- ماده 120: درامدهای شامل این نوع مالیات به صورت 100 درصد حاصل می شوند و در صورتی که غیر نقدی باشند، با توجه به ارزش روز محاسبه می شوند.
- ماده 121: صلح با شروط خیار فسخ و هبه با حق رجوع از جانب مالیات قطعی محسوب می شود، اما در صورت گذشت 6 ماه از تاریخ عقد معامله فسخ یا اقاله یا رجوع شود، وجوهی که تحت عنوان مالیات وصول شده است می تواند استرداد پیدا کند.
- ماده 122: در زمان صلح مالی که منافع آن به شکل مدام العمر یا برای زمانی مشخص به مصالح یا شخص ثالث داده می شود، بهای مال به ماخذ جمع ارزش عین و منفعت در تاریخ تعلق منافع و ماخذ مالیات متصالح در تاریخ مد نظر خواهد بود.
- ماده 123: چنان چه منافع مالی به صورت دائم یا غیر دائم واگذار شود، شخص انتقال گیرنده باید تکالیف مالیاتی آن را انجام دهد.
- ماده 124: مال مورد وصیت به نفع اشخاص معین در حدودی که وصیت قانونی نافذ است پس از قطعی شدن آن درباره وراثت به سهم الارث اضافه شده و مشمول مالیات بر ارث خواهد شد و در صورت غیر وارث نسبت به کل آن مشمول مالیات این فصل می شود.
- ماده 125: انتقالاتی که با توجه به مقررات فصل مالیات بر ارث مشمول مالیات هستند؛ شامل این نوع مالیات نخواهند شد.
- ماده 126: صاحبان درآمد موضوع گفته شده در این فصل باید تا هر سال اظهارنامه مالیاتی خود را در مورد این موضوع و همین طور تا آخر اردیبهشت ماه سال بعد و در سایر موارد طی سی روز از تاریخ تعلق منافع یا تحصیل درآمد به سازمان اداره امور مالیاتی ارائه دهند. چنانچه معامله در دفاتر رسمی انجام شده و مالیات آن کسر شده باید، نیازی به ارسال اظهارنامه نیست.
(لازم به ذکر است که هر یک از مواد گفته شده می توانند ریز نکاتی داشته باشند که برای اطلاعات کامل و استفاده از آن ها برای انجام تکالیف این نوع مالیات بهتر است از خدمات امور مالیاتی رایان محاسبان بهره بگیرید. )
خدمات محاسبه و بررسی مالیات درآمد اتفاقی
همان طور که بیان شد این نوع مالیات یکی از پیچیده ترین مالیات ها می باشد که ممکن است بیشتر افرادی که با آن سروکار دارند، دانش و اطلاعات تخصصی درمورد آن نداشته باشند، شما می توانید برای تکلیف و تعیین مالیات بردرآمد اتفاقی با مشاوران و کارشناسان مالیاتی رایان محاسبان تماس گرفته و از خدمات آن ها بهره بگیرید.
