مالیات سکه یکی از جدیدترین قوانین مالیاتی است که با توجه به سکه های خریداری شده بررسی و محاسبه می شود.
از دیرباز، سکه نه تنها به عنوان کالایی برای سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش پول، بلکه به عنوان زینت‌آلات و هدیه‌ای نفیس و البته موردی برای مهریه در ایران مورد استفاده قرار می‌گرفته است. سکه، فلزی گرانبها و در عین حال، کالایی جذاب برای سرمایه‌گذاری در ایران است. عده ای از افراد به عنوان یک شغل به خرید و فروش سکه اقدام می کنند و این شغل بسیار هم سودآور و جذاب است اما این جذابیت، همواره با چالشی به نام “مالیات” همراه بوده است.
در این نوشته از رایان محاسبان می خواهیم ببینیم مالیات سکه چگونه محاسبه می شود؟ قبلا در مورد مالیات طلافروشان صحبت کرده بودیم که البته این موضوع کمی متفاوت میباشد، با ما همراه باشید.
اول بررسی کنیم که چرا باید سکه هم کالایی باشد که برایش مالیات بدهیم؟!
چرا خرید سکه مالیات دارد؟
اولین علت، کنترل بازار توسط دولت است؛ دولت برای کنترل نقدینگی و جلوگیری از سفته‌بازی در بازار سکه، مالیات وضع می‌کند که این کار باعث می‌شود تقاضا برای سکه کاهش یابد و قیمت آن هم تا حدود زیادی تعدیل شود.
ایجاد عدالت اقتصادی، دلیل دوم دولت برای اخذ مالیات سکه است؛ دولت با دریافت مالیات از سود حاصل از فروش سکه، از سوداگری و کسب سودهای بادآورده جلوگیری می‌کند و به نظر می رسد که این کار به توزیع عادلانه ثروت در جامعه کمک می‌کند.
دلیل سوم که خیلی هم مهم است، تامین منابع درآمدی دولت بیان شده؛ مالیات سکه یکی از منابع درآمدی دولت است که برای ارائه خدمات عمومی به مردم استفاده می‌شود؛ این کار به کاهش وابستگی دولت به درآمدهای نفتی کمک می‌کند.
پنجمین دلیل، جلوگیری از فرار مالیاتی است، دولت با وضع مالیات بر سکه، از فرار مالیاتی در این بخش جلوگیری می‌کند که این کار به افزایش شفافیت و سلامت اقتصادی کشور کمک می‌کند.
دلیل آخر که بسیار هم مهم است، هدایت نقدینگی به سمت تولید است ؛ دولت با وضع مالیات بر سکه، سعی می‌کند نقدینگی را از سمت فعالیت‌های غیرمولد مانند سفته‌بازی به سمت تولید هدایت کند و این کار به رونق تولید و اشتغال در کشور کمک می‌کند.
جدیدترین قوانین مالیات سکه
با توجه به اهمیت سکه و خرید و فروش آن در بازار، سازمان امور مالیاتی کشور برای کسانی که سکه تهیه کرده اند، یک سری قوانینی را در نظر می گیرد. کسانی که کم تر از 10 سکه تهیه کرده باشند، مشمول مالیات نخواهند شد و کسانی که بیشتر از آن سکه بخرند باید به نسبت مازاد آن به دولت، مالیات بپردازند.
خرید سکه از طلافروشی مالیات دارد؟
یکی از سوالات رایجی که پرسیده می شود درمورد مالیات سکه های تهیه شده از طلافروشی است. باید به گوییم که کسانی که به هر نحوی از خرید و فروش سکه به سود و ورودی مالی می رسند، باید مالیات بپردازند؛ چرا که این معامله جزء قوانین مالیات محسوب می شود.
استعلام مالیات سکه با کد ملی به چه صورت است؟
برای استعلام مالیات سکه بهترین کار این است که از کد ملی خود استفاده کنید و وارد سامانه my.tax.gov.ir بشوید و سپس با وارد نمودن کد ملی، میزان بدهی مالیاتی سکه خود را مشاهده نمایید.
بخشنامه مالیات سکه چیست؟
بخشنامه 507/98/200 مرتبط به مالیات سکه است که نسبت به کسانی که طی سال 1397 سکه خود را دریافت کرده اند تا 20 سکه شامل مالیات نمی شوند و به نسبت افزایش بیش از 20 سکه تا 60 سکه باید به ازای هر کدام مالیات بدهند و تعداد بیشتر از 60 سکه نیز مالیات مخصوص به خودش را دارد.
اعتراض به مالیات سکه به چه صورت است؟
کسانی که به نسبت مالیات قطعی شده سکه مانند سکه های ثبت نامی و ورودی های مالی اعتراضی داشته باشند، باید اعتراض خود را به هیئت حل اختلاف مالیاتی با توجه به ماده 216 ق.م.م ارائه دهند تا با توجه به قوانین به آن ها رسیدگی کرده و سپس رای خود را مشخص کند.
تخفیف مالیاتی برای سکه به چه صورت است؟
کسانی که تا 10 سکه تهیه کرده باشند، مالیاتی به آن ها تعلق نمی گیرد. در صورتی که اگر بیش از 10 الی 30 سکه تهیه کرده باشند باید به ازای هر کدام از آن ها، مالیات پرداخت کنند.
مهم ترین نکات درمورد مالیات سکه
- لازم است بدانید که از لحاظ مالیاتی، خرید و فروش سکه، نوعی کسب و کار محسوب می شود و هر کاری که ورودی مالی داشته باشد، باید مالیات بدهد.
- میزان مالیات برای کسانی که تهیه کرده اند با توجه به تعداد تهیه شده آن ها فرق دارد و افرادی که زیر 10 عدد سکه خریداری کرده باشند، مالیاتی تعلق نمی گیرد.
- کسانی که سوابق پرونده شغلی و مالیاتی با توجه به مجوز صادر شده از سمت مراجع مرتبط با خرید و فروش سکه کسب و کار دارند، باید اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات بر درآمد تسلیم کنند.
- کسانی که نسبت به پرداخت مالیات سکه کوتاهی کنند، با جریمه های مالیاتی رو به رو می شوند.
مالیات سکه از گذشته تا کنون
مالیات سکه در ایران سابقه‌ای دیرینه دارد و به دوران قاجار باز می‌گردد. در آن زمان، دولت برای تامین مخارج خود، از جمله هزینه‌های جنگ‌های متعدد، به دنبال منابع درآمدی جدید بود. یکی از این منابع، وضع مالیات بر سکه بود.
در سال 1289 هجری شمسی، مظفرالدین شاه قاجار قانونی را تصویب کرد که به موجب آن، از هر سکه طلا 5 قران مالیات اخذ می‌شد. این مالیات به “مالیات تمبر” معروف بود و به منظور تامین مخارج جنگ با روس‌ها وضع شده بود.
در سال 1309 هجری شمسی، در دوران رضاشاه پهلوی، قانون جدیدی برای مالیات سکه به تصویب رسید. این قانون، مالیات سکه را بر اساس نوع و ارزش سکه تعیین می‌کرد. به عنوان مثال، از هر سکه بهار آزادی 10 تومان مالیات اخذ می‌شد.
در سال 1352 هجری شمسی، در دوران پهلوی دوم، قانون مالیات‌های مستقیم به تصویب رسید. این قانون، مالیات بر سکه را به عنوان یکی از انواع مالیات بر ثروت در نظر گرفت.
در سال 1397 هجری شمسی، با توجه به افزایش نوسانات قیمت سکه و به منظور کنترل بازار، دولت دوباره مالیات بر سکه را وضع کرد. این مالیات شامل حال خریداران سکه از بانک مرکزی می‌شد و هم اکنون، هر ساله با بخشنامه ای میزان این مالیات اعلام می گردد.
مالیات سکه در سال 1397
در سال 1397 طبق اعلام رسمی سازمان امور اقتصادی و دارایی خرید تا 20 سکه در سال معاف از مالیات بود. یعنی اگر در سال 1397 حداکثر 20 سکه بهار آزادی یا سکه‌های مشابه آن را خریداری کرده باشید، نیازی به پرداخت مالیات سکه ندارید.
مالیات بر مازاد 20 سکه تا 60 سکه: 1.500.000 ريال به ازای هر سکه مالیات خواهد داشت.
اگر در سال 1397 بیش از 20 سکه و تا 60 سکه خریداری کرده باشید، به ازای هر سکه مازاد بر 20 سکه، باید 1.500.000 ريال (معادل 150 هزار تومان) مالیات بپردازید. به عنوان مثال، اگر 40 سکه خریده باشید، باید برای 20 سکه مازاد (40-20=20) مبلغ 3.000.000 ريال (20*150.000=3.000.000) مالیات پرداخت کنید.
مالیات مازاد از 60 تا 100 سکه: 2.000.000 ريال به ازای هر سکه
اگر در سال 1397 بیش از 60 سکه و تا 100 سکه خریداری کرده باشید، به ازای هر سکه مازاد بر 60 سکه، باید 2.000.000 ريال (معادل 200 هزار تومان) مالیات بپردازید. به عنوان مثال، اگر 80 سکه خریده باشید، باید برای 20 سکه مازاد بر 60 سکه (80-60=20) مبلغ 4.000.000 ريال (20*200.000=4.000.000) مالیات پرداخت کنید.
مالیات مازاد از 100 سکه تا 200 سکه: 2.500.000 ريال به ازای هر سکه
اگر در سال 1397 بیش از 100 سکه و تا 200 سکه خریداری کرده باشید، به ازای هر سکه مازاد بر 100 سکه، باید 2.500.000 ريال (معادل 250 هزار تومان) مالیات بپردازید. به عنوان مثال، اگر 180 سکه خریده باشید، باید برای 80 سکه مازاد بر 100 سکه (180-100=80) مبلغ 20.000.000 ريال (80*250.000=20.000.000) مالیات پرداخت کنید.
البته این قانون فقط برای سال 1397 قابل اجرا بود و قوانین مربوط به مالیات سکه در سالهای مختلف، با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. همچنین بخشنامه اعلامی فقط مربوط به افرادی بود که از بانک مرکزی اقدام به خرید سکه کرده اند و نه صرافی ها و طلافروشی ها!
جدول مالیات سکه پلکانی در سال 1397
| تعداد سکه | مالیات به ازای هر سکه |
| تا 20 | معاف |
| 21 تا 60 | 1.500.000 ريال |
| 61 تا 100 | 2.000.000 ريال |
| 101 تا 200 | 2.500.000 ريال |
مالیات سکه در سال 1398
طبق دستورالعمل شماره 200/99/512 مورخ 1399/05/22 خریدارانی که از بانک مرکزی جمهوری اسلامی سکه خریده اند باید مالیات را طبق دستورات زیر پرداخت کنند:
خرید تا 10 سکه در سال معاف از مالیات سکه است.
مالیات بر مازاد 10 سکه:
تا 30 سکه: 4.000.000 ريال به ازای هر سکه
تا 50 سکه: 5.200.000 ريال به ازای هر سکه
تا 185 سکه: 6.500.000 ريال به ازای هر سکه
مهلت پرداخت مالیات سکه در سال 1398 تا پایان مردادماه 1399 اعلام شد.
نکته بسیار مهم : افرادی که در سال 1398 بیش از 185 سکه از بانک مرکزی دریافت کرده‌اند و همچنین صاحبان مشاغلی که به شغل خرید و فروش سکه اشتغال دارند، مشمول دستورالعمل فوق نبوده و مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات در موعد مقرر (پایان مردادماه 1399) می‌باشند. یعنی افرادی که بیش از 185 سکه دریافت کرده اند شامل پلکان اعلامی نیستند و باید با ارائه اظهار نامه به پرداخت مالیات اقدام کنند.
جدول مالیات سکه در سال 1398
| تعداد سکه | مالیات به ازای هر سکه |
| تا 10 | معاف |
| 11 تا 30 | 4.000.000 ريال |
| 31 تا 50 | 5.200.000 ريال |
| 51 تا 185 | 6.500.000 ريال |
مالیات سکه در سال 1399
طبق بخشنامه موضوع مالیات عملکرد سال 1399 دریافت کنندگان سکه از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به شماره شماره 200/1400/504 مورخ 1400/02/08 مالیات سکه در سال 1399 بصورت زیر تعریف شد :
خرید تا 5 سکه در سال معاف از مالیات اعلام شد و اما
مالیات بر مازاد 5 سکه:
- تا 15 سکه: 960.000 تومان به ازای هر سکه
- تا 25 سکه: 1.280.000 تومان به ازای هر سکه
- تا 105 سکه: 1.600.000 تومان به ازای هر سکه
مهلت پرداخت مالیات سکه در سال 1399 تا پایان خردادماه 1400 اعلام شد. مودیانی که امکان پرداخت مالیات مقطوع را به صورت کامل تا پایان خردادماه 1400 ندارند، می‌توانند در 4 قسط مساوی پرداخت کنند. البته افرادی که در سال 1399 بیش از 105 سکه از بانک مرکزی دریافت کرده‌اند و صاحبان مشاغلی که به شغل خرید و فروش سکه اشتغال دارند مشمول دستورالعمل فوق نبوده و مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات متعلق در موعد مقرر (پایان خردادماه 1400) می‌باشند.
مالیات سکه در سال 1400
طبق بخشنامه، خرید تا 3 سکه در سال برای اشخاص حقیقی معاف از مالیات بود. هدف از این معافیت، حمایت از سرمایه‌گذاری‌های خرد و واقعی در سکه طلا بود.
برای خرید بیش از 3 سکه، نرخ‌های مختلف مالیات به صورت تصاعدی در نظر گرفته شد. نرخ‌های مالیات به شرح زیر بود:
- 4 تا 15 سکه: 9.600.000 ریال به ازای هر سکه
- 16 تا 25 سکه: 12.800.000 ریال به ازای هر سکه
- 26 تا 105 سکه: 16.000.000 ریال به ازای هر سکه
و مانند سالهای قبل، دو دسته از افراد از این قوانین مستثنی بودند: افرادی که در سال 1400 بیش از 105 سکه از بانک مرکزی دریافت کرده بودند و همچنین صاحبان مشاغلی که به شغل خرید و فروش سکه اشتغال داشتند.
این افراد موظف بودند اظهارنامه مالیاتی ارائه کرده و مالیات را طبق برگ تشخیص، پرداخت کنند. در اظهارنامه، مبنای محاسبه مالیات، قیمت روز سکه در زمان خرید بود. در صورت فروش سکه، سود حاصل از فروش مشمول مالیات بر سود سپرده‌های بانکی می‌شد.
جدول مالیات سکه در سال 1400
| تعداد سکه | مالیات به ازای هر سکه |
| 1 تا 3 | معاف |
| 4 تا 15 | 9.600.000 ریال |
| 16 تا 25 | 12.800.000 ریال |
| 26 تا 105 | 16.000.000 ریال |
مالیات سکه در سال 1401
قوانین مالیات سکه در سال 1401 نسبت به سال 1400 تغییراتی داشت. مهمترین تغییر، معافیت مالیاتی برای خرید سکه در سال 1401 حذف شد.
نرخ مالیات سکه در سال 1401به شرح زیر است:
- مالیات یک تا 5 سکه : 960.000 تومان به ازای هر سکه
- مالیات 6 تا 15 سکه : 1.280.000 تومان به ازای هر سکه
- مالیات 16 تا 25 سکه : 1.600.000 تومان به ازای هر سکه
- مالیات 26 تا 105 سکه : 2.000.000 تومان به ازای هر سکه
خوب است بدانید که هم اکنون که در سال 1403 هستیم ، قوانین مالیات سکه مربوط به سال 1402 هنوز به طور رسمی توسط مجلس شورای اسلامی تصویب نشده است. و اعداد اعلامی سال 1401 کماکان قابل اجراست.
جریمه دیرکرد پرداخت مالیات سکه
پرداخت به موقع مالیات، وظیفه‌ای همگانی است که مزایای متعددی برای فرد و جامعه به ارمغان می‌آورد. در نظام مالیاتی ایران، برای تشویق مودیان به پرداخت به موقع مالیات، جریمه‌هایی برای دیرکرد در نظر گرفته شده است. مالیات سکه نیز از این قاعده مستثنی نیست.
جریمه دیرکرد پرداخت مالیات سکه در سال 1402 به دو صورت محاسبه می‌شود:
جریمه دیرکرد 2.5 درصدی:
برای هر ماه دیرکرد در پرداخت مالیات سکه، 2.5 درصد به مبلغ جریمه اضافه می‌شود. این جریمه تا زمان پرداخت کامل مالیات و جریمه ادامه خواهد داشت.
جریمه 10 درصدی:
در صورت عدم پرداخت مالیات سکه تا پایان تیرماه سال بعد، علاوه بر جریمه 2.5 درصدی، 10 درصد جریمه به کل بدهی مالیاتی تعلق می‌گیرد.
مالیات سکه خریداری شده از صرافی ها
سکه هایی که از صرافی ها خریداری می شود چون به قیمت بازار است مشمول مالیات نیست اما سکه هایی که از بانک مرکزی با ثبت نام و بصورت پیش فروش خریداری می شود چون تفاوت قیمت زیادی با بازار آزاد دارد و خریدار سود قابل توجهی خواهد برد، مشمول مالیات سکه است.
نحوه پرداخت مالیات سکه
پرداخت مالیات سکه به دو روش کلی انجام می شود:
پرداخت آنلاین:
مودیان می توانند با مراجعه به سامانه عملیات الکترونیکی مودیان مالیاتی به نشانی my.tax.gov.ir نسبت به پرداخت آنلاین مالیات سکه خود اقدام کنند. برای این کار، مودیان باید ابتدا در سامانه ثبت نام کرده و پس از ورود به سامانه، گزینه پرداخت مالیات سکه را انتخاب کنند. با ورود کد ملی، استعلام سکه های شما بصورت اتوماتیک انجام می شود چراکه در زمان خرید سکه در بانک مرکزی کد ملی شما ثبت شده است.
پس از تایید اطلاعات، مودیان می توانند با استفاده از کارت بانکی خود، نسبت به پرداخت مالیات اقدام کنند.
پرداخت حضوری:
همانطور که گفتیم در خرید تعداد سکه های بسیار زیاد ، مودیان باید اظهارنامه مالیاتی ارائه دهند، این اظهارنامه هم بصورت انلاین و هم بصورت حضوری قابل ارائه است، مودیان می توانند با مراجعه به ادارات مالیاتی منطقه خود، نسبت به پرداخت حضوری مالیات سکه خود اقدام کنند.
برای این کار، مودیان باید ابتدا اظهارنامه مالیاتی خود را تکمیل و به همراه مدارک مورد نیاز، به اداره مالیاتی منطقه خود ارائه کنند. گرچه در سامانه مذکور هم امکان ارائه اظهارنامه مالیات سکه وجود دارد.
آیا سکه های مهریه هم مالیات دارد؟
سکه یکی از اقلامی است که برای مهریه در ایران مرسوم است و توسط زوج به زوجه و درصورت درخواست وی اعطا می شود. عشق و علاقه زیاد در ابتدای رابطه باعث می شود که افراد مهریه های سنگین را قبول کنند و این موضوع بعدا ممکن است آن ها را به دردسر بیاندازد، دردسر پرداخت مالیات!
مهریه سنگین شامل مالیات مهریه است که در این نوشتار به آن نمیپردازیم اما در خصوص مهریه هایی که از نوع سکه طلا هستند این سوال مطرح است:
آیا باید مالیات سکه های مهریه را هم بپردازید؟ پاسخ به این سوال به چند عامل بستگی دارد:
- اگر سکه ها را قبل از سال 1398 دریافت کرده اید، نیازی به پرداخت مالیات نیست اما اگر سکه ها را بعد از سال 1398 دریافت کرده اید، باید مالیات آنها را بپردازید.
- اگر هنگام دریافت سکه ها، مالیات آنها را پرداخت کرده باشید، دیگر نیازی به پرداخت مالیات مهریه نیست اما اگر مالیات سکه ها را پرداخت نکرده باشید، باید مالیات مهریه را به طور کامل پرداخت کنید.
- اگر خانم سکه ها را پس از دریافت بفروشد، باید مالیات آن را به عنوان کسب درآمد پرداخت کند اما اگر آنها را نگه دارد نیازی به پرداخت مالیات نیست.
همانطور که می بینید، موضوع مالیات سکه های مهریه کمی پیچیده است. اگر قرار شد مهریه رد و بدل شود آن هم بصورت سکه طلا، حتما با یک مشاور مالیاتی مشورت کنید!
سخن پایانی
موضوع مالیات سکه، از جمله موضوعات پیچیده و چالش برانگیز در حوزه مالیات های مستقیم است. قوانین و مقررات مربوط به این موضوع، دائماً در حال تغییر و تحول است و همین امر، پیگیری و محاسبه دقیق مالیات سکه را برای افراد دشوار می کند و افزایش مبلغ این مالیات باعث ممنوع الخروجی مالیاتی افراد زیادی شده است.
در این نوشتار، سعی شد تا به طور خلاصه، به برخی از مهم ترین نکات مربوط به مالیات سکه اشاره شود. با این حال، به دلیل پیچیدگی موضوع، توصیه می شود که برای بررسی دقیق شرایط خود و محاسبه صحیح مالیات سکه، از مشاوره تخصصی یک کارشناس مالیاتی مجرب استفاده کنید.
برای دریافت اطلاعات بیشتر و یا استفاده از خدمات تخصصی ما در زمینه مالیات سکه، می توانید از طریق راه های ارتباطی با مشاوران رایان محاسبان در تماس باشید.
