می خواهید بدانید چگونه شرکت دانش بنیان خود را از مزایای معافیت های مالیاتی بهره مند کنید به طوریکه فرار مالیاتی هم محسوب نشود؟ این مقاله جامع از رایان محاسبان به شما کمک می کند تا با مزایا، شرایط و مراحل دریافت معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان آشنا شوید.
با ما همراه باشید تا به طور کامل با مفاهیم معافیت مالیاتی، انواع شرکت های دانش بنیان، شرایط دریافت تاییدیه دانش بنیان و مزایای آن آشنا شوید. همچنین به سوالات رایجی مانند “چه شرکت هایی مشمول معافیت مالیاتی می شوند؟” و “چگونه می توان برای دریافت معافیت مالیاتی اقدام کرد؟” پاسخ خواهیم داد. اگر به دنبال رشد و توسعه کسب وکار دانش بنیان خود هستید، این مقاله را از دست ندهید.
شرکت های دانش بنیان، بر اساس تعاریف و چارچوب های ارائه شده، شرکت هایی هستند که پایه و اساس فعالیتشان بر دانش و فناوری استوار است. این شرکت ها با استفاده از نوآوری و تکنولوژی های مدرن، محصولات و خدماتی را ارائه می دهند که می تواند باعث بهبود کیفیت زندگی و توسعه اقتصادی کشور شود.
برخلاف شرکت های سنتی که به روش های معمول کسب وکار تکیه دارند، شرکت های دانش بنیان نیازمند تحقیقات گسترده و درک عمیق علمی هستند. آن ها در زمینه هایی همچون فناوری اطلاعات، بیوتکنولوژی، داروسازی و طراحی صنعتی فعالیت می کنند و محصولات جدیدی را اختراع و توسعه می دهند.
انواع شرکت های دانش بنیان
طبق ماده ۲ آیین نامه ارزیابی شرکت های دانش بنیان مصوب سال ۱۴۰۲، شرکت های دانش بنیان بر اساس حجم فعالیت و عمر شرکت به سه دسته تقسیم می شوند:
- شرکت های دانش بنیان نوپا که این شرکت ها کمتر از ۵ میلیارد تومان فروش دارند و شامل دو نوع می باشند:
نوع ۱: محصول یا خدماتشان باید به مرحله فروش یا آزمایش رسیده باشد. این شرکت ها سطح بالایی از فناوری را ارائه می دهند که ارزش افزوده زیادی به همراه دارد.
نوع ۲: این شرکت ها مشابه نوع ۱ هستند اما پیچیدگی فناوری کمتری دارند. شرایط کلیدی برای شرکت های نوپا شامل تمرکز حداقل ۵۰ درصد از هزینه ها بر تحقیق و توسعه، ارائه برنامه رشد و استخدام نیروی متخصص است.
- شرکت های دانش بنیان نوآور کهاین شرکت ها فروش بیش از ۵ میلیارد تومان دارند اما سهم محصولات دانش بنیان کمتر از ۵۰ درصد فروششان است. تأییدیه دانش بنیان برای مدت سه سال برای این شرکت ها صادر می شود. پس از این دوره، باید تأییدیه خود را تمدید کنند.
- شرکت های دانش بنیان فناور ، این دسته از شرکت ها بالاترین سطح از فناوری و فروش بیش از ۵ میلیارد تومان دارند که بیش از ۵۰ درصد آن مربوط به محصولات دانش بنیان است. این شرکت ها نیز به مدت سه سال از حمایت های ویژه برخوردارند و پس از آن باید برنامه های توسعه خود را به تأیید برسانند.
معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان چگونه است؟
شرکت های دانش بنیان می توانند از معافیت های مالیاتی متعددی بهره مند شوند. معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان شامل معافیت مالیات بر عملکرد، معافیت مالیات بر حقوق کارکنان در پارک های علم و فناوری، و معافیت مالیات بر ارزش افزوده برای برخی محصولات است.
معافیت مالیات بر عملکرد شرکت های دانش بنیان
بر طبق قانون مالیاتی، یکی از مهم ترین معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان، معافیت مالیات بر عملکرد است. این معافیت به شرکت هایی که تحت قانون حمایت از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان قرار دارند، تعلق می گیرد. شرکت های دانش بنیان می توانند تا ۱۵ سال از پرداخت مالیات بر عملکرد خود معاف شوند.
اما این معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان شامل همه محصولات یا خدمات شرکت نمی شود. فقط آن دسته از کالاها یا خدماتی که واجد شرایط دانش بنیان بودن هستند، از این معافیت بهره مند می شوند. به عبارت دیگر، اگر شرکتی دارای چندین محصول باشد و تنها برخی از آنها دانش بنیان باشند، فقط فروش و سود حاصل از آن محصولات مشمول معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان خواهد بود.
برای مثال، اگر یک شرکت دانش بنیان ۱۰ نوع محصول تولید کند و از این تعداد ۳ محصول به عنوان کالاهای دانش بنیان شناخته شوند، معافیت مالیات بر عملکرد فقط به سود و فروش این ۳ محصول تعلق خواهد گرفت، نه کل فعالیت های شرکت.
معافیت مالیات بر حقوق کارکنان
معافیت مالیات بر حقوق یکی دیگر از مزایای ویژه ای است که برای شرکت های دانش بنیان فراهم شده است. حقوق کارکنانی که در بخش های پژوهش، فناوری و مهندسی این شرکت ها مشغول به کار هستند، در صورتی که شرکت در پارک های علم و فناوری مستقر باشد، از پرداخت مالیات معاف خواهند بود.
این معافیت فقط برای شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک های علم و فناوری اعمال می شود و شامل شرکت هایی که خارج از این پارک ها فعالیت دارند، نمی شود. این معافیت می تواند هزینه های نیروی کار برای شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک ها را به شکل قابل توجهی کاهش دهد و آنها را به توسعه بخش های تحقیق و توسعه و استفاده از نیروی انسانی متخصص تشویق کند.
معافیت مالیات بر ارزش افزوده
مالیات بر ارزش افزوده یکی از مالیات های گسترده ای است که برای بیشتر کالاها و خدمات اعمال می شود. با این حال، شرکت های دانش بنیان در برخی موارد از این نوع مالیات نیز معاف هستند. بر اساس قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده، بعضی از کالاها و خدمات، مانند دارو، به صورت کلی از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند.
در صورتی که یک شرکت دانش بنیان محصولات معاف از مالیات بر ارزش افزوده مانند دارو تولید کند، از پرداخت این مالیات نیز معاف خواهد بود. اما باید توجه داشت که همه کالاها یا خدمات تولیدی شرکت های دانش بنیان مشمول این معافیت نیستند. فقط آن دسته از کالاها که طبق قانون از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند، مانند داروها و برخی خدمات خاص، این معافیت را دریافت می کنند. بنابراین، شرکت هایی که در زمینه تولید محصولات دارویی فعالیت دارند، می توانند از این معافیت استفاده کنند.
نحوه برخورداری از معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان
برای استفاده از این معافیت مالیاتی شرکت ها دانش بنیان ، شرکت های دانش بنیان باید هر ساله مورد ارزیابی مالیاتی قرار گیرند. این ارزیابی ها توسط کارگروه های تخصصی صورت می گیرد و محصولات و خدمات دانش بنیان تأیید شده تحت پوشش معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان قرار می گیرند. همچنین شرکت ها باید برنامه رشد و توسعه خود را ارائه دهند و گزارش های سالانه از پیشرفت خود به مراجع ذیصلاح ارسال کنند.
شرکت های مستقر در پارک های علم و فناوری تا ۲۰ سال از پرداخت مالیات بر درآمد معاف هستند. اما برای شرکت هایی که در خارج از پارک های فناوری فعالیت دارند، معافیت بر اساس ارزیابی و تأیید محصولات دانش بنیان آن ها اعمال می شود.
آیین نامه اجرایی معافیت مالیاتی شرکت ها دانش بنیان
طبق آیین نامه اجرایی، شرکت های دانش بنیان واجد شرایط می توانند از معافیت های مختلف همچون معافیت از پرداخت مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده به مدت ۱۰ تا ۱۵ سال بهره مند شوند. این شرکت ها باید مدارک لازم را به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ارائه کنند و پس از ارزیابی، از این تسهیلات برخوردار شوند.
معافیت های مالیاتی برای شرکت های مستقر در پارک علم و فناوری
یکی از مزایای مهم برای شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک های علم و فناوری، برخورداری از معافیت های مالیاتی به مدت ۲۰ سال است. این معافیت ها برای درآمدهایی که از فعالیت های مذکور در پارک علم و فناوری حاصل می شوند، اعمال می گردد. برای شرکت های مستقر در این پارک ها نیازی به دریافت تاییدیه از کارگروه های ارزیابی مالیاتی نیست و به دلیل استقرار در مناطق آزاد یا ویژه اقتصادی، این معافیت به طور خودکار به آن ها تعلق می گیرد.
روند دریافت معافیت مالیاتی شرکت ها دانش بنیان
شرکت های دانش بنیان برای دریافت معافیت مالیاتی باید هر ساله محصولات و فعالیت های دانش بنیان خود را به کارگروه ارزیابی ارائه دهند. این کارگروه وظیفه بررسی و تایید محصولات و خدمات دانش بنیان را دارد و لیست کالاها و خدمات تایید شده را به اداره امور مالیاتی ارسال می کند. هر ساله این روند باید تکرار شود و تاییدیه جدید دریافت گردد تا معافیت مالیاتی برای سال های بعدی نیز ادامه پیدا کند.
همچنین، شرکت هایی که مستقر در پارک های علم و فناوری نیستند باید درخواست خود را برای دریافت معافیت مالیاتی به کارگروه مربوطه ارائه دهند. این معافیت ها فقط برای درآمدهای حاصل از فعالیت های تایید شده دانش بنیان اعمال می شود.
سقف ریالی معافیت مالیاتی شرکت ها دانش بنیان
شرکت های دانش بنیان می توانند بدون سقف ریالی از معافیت های مالیاتی بهره مند شوند. این بدان معناست که تمامی درآمدهای ناشی از فروش محصولات دانش بنیان مشمول معافیت مالیاتی می شوند. البته شرکت ها باید نیمی از مبلغ معافیت را در افزایش سرمایه شرکت و نیمی دیگر را در تحقیق و توسعه سرمایه گذاری کنند.
معافیت گمرکی و بیمه
علاوه بر معافیت های مالیاتی، شرکت های دانش بنیان از معافیت های گمرکی نیز بهره مند می شوند. این معافیت ها شامل حقوق گمرکی برای واردات کالاهای سرمایه ای مورد نیاز این شرکت ها است. همچنین، بر اساس تفاهم نامه میان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمان تامین اجتماعی، شرکت های دانش بنیان از پرداخت حق بیمه قراردادها نیز معاف هستند.
فرایند اعطای معافیت مالیاتی شرکت ها دانش بنیان
فرآیند اعطای معافیت مالیاتی به شرکت های دانش بنیان یک مکانیزم حمایتی است که به منظور تشویق و حمایت از فعالیت های نوآورانه و دانش محور در کشور اجرا می شود. این فرآیند شامل مراحل ارزیابی، بررسی و تأیید صلاحیت شرکت ها برای بهره مندی از مزایای معافیت مالیاتی است.
ابتدا شرکت ها باید در سامانه مربوطه ثبت نام کرده و مدارک لازم را برای اثبات دانش بنیان بودن خود ارائه دهند، هر ساله، ارزیابی هایی به صورت دوره ای توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و پارک های علم و فناوری انجام می شود. این ارزیابی ها شامل بررسی محصولات و خدمات جدید شرکت ها، میزان نوآوری و سهم تحقیق و توسعه در فعالیت های شرکت است.
محصولات و خدماتی که دارای نوآوری و ارزش افزوده بالا هستند و از نظر فنی قابل تایید باشند، به عنوان محصولات دانش بنیان شناخته می شوند؛ شرکت هایی که محصولات و خدمات دانش بنیان تولید می کنند، می توانند از معافیت مالیاتی بهره مند شوند. این معافیت به صورت درصد مشخصی از درآمد حاصل از فروش محصولات دانش بنیان محاسبه می شود.
شرکت های دانش بنیان موظف هستند بخشی از مبلغ معافیت را صرف افزایش سرمایه شرکت و بخشی دیگر را صرف تحقیق و توسعه کنند. همچنین شرکت ها می توانند تا مدت مشخصی (معمولاً چند سال) از مزایای معافیت مالیاتی بهره مند شوند.
این موارد را هم در نظر داشته باشید:
هدف اصلی در نظر گرفتن معافت مالیاتی شرکت های دانش بنیان، تشویق به نوآوری و توسعه فناوری در کشور است بنابراین محصولات و خدمات شرکت ها به دقت مورد ارزیابی قرار می گیرند.
هر شرکتی دانش بنیان نیست و شرکت ها باید شرایط خاصی را برای بهره مندی از معافیت مالیاتی دارا باشند. بخشی از معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان باید صرف تحقیق و توسعه شود و حتما باید توجه کنید که مدت زمان بهره مندی از معافیت محدود است.
مزایا و چالش های معافیت مالیاتی شرکت ها دانش بنیان
مزایا و چالش های معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان را در جدول مشاهده می کنید :
| مزایای معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان | توضیحات |
| افزایش توان مالی | امکان اختصاص بودجه بیشتر به فعالیت های تحقیق و توسعه، توسعه محصولات جدید و ارتقای کیفیت خدمات. این امر به شرکت ها اجازه می دهد تا نوآوری های بیشتری را ایجاد کرده و در بازار رقابتی بهتر عمل کنند. |
| کاهش ریسک سرمایه گذاری | کاهش هزینه های مالی ناشی از پرداخت مالیات، انگیزه سرمایه گذاران را برای حمایت از شرکت های دانش بنیان افزایش می دهد. این امر به شرکت ها امکان می دهد تا با اطمینان بیشتری در پروژه های بلندمدت سرمایه گذاری کنند. |
| تسهیل جذب سرمایه | را برای سرمایه گذاران جذاب تر می کند. سرمایه گذاران با آگاهی از این مزایا، تمایل بیشتری به سرمایه گذاری در این شرکت ها نشان می دهند. |
| رشد سریع تر | با افزایش توان مالی و کاهش ریسک سرمایه گذاری، شرکت های دانش بنیان می توانند با سرعت بیشتری رشد کنند و به بازارهای جدید نفوذ کنند. |
| چالش های معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان | توضیحات |
| پیچیدگی قوانین و مقررات | فرآیند دریافت و حفظ معافیت مالیاتی ممکن است به دلیل پیچیدگی قوانین و مقررات، زمان بر و هزینه بر باشد. این امر می تواند برای شرکت های کوچک و متوسط، چالش برانگیز باشد. |
| کمبود منابع مالی | حتی با وجود معافیت مالیاتی، برخی شرکت های دانش بنیان ممکن است به منابع مالی کافی برای انجام تحقیق و توسعه در سطح گسترده دسترسی نداشته باشند. |
| رقابت جهانی | شرکت های دانش بنیان ایرانی با رقابت شدیدی از سوی شرکت های خارجی روبرو هستند که ممکن است از حمایت های مالی و فنی بیشتری برخوردار باشند. |
| تغییرات سریع فناوری | صنعت فناوری به سرعت در حال تغییر است و شرکت های دانش بنیان باید به طور مداوم خود را با این تغییرات وفق دهند تا بتوانند رقابتی باقی بمانند. |
اشتباهات متداول در خصوص معافیت مالیاتی شرکت ها دانش بنیان
اشتباه اول: تصور دائمی بودن معافیت مالیاتی برای یک محصول
بسیاری از شرکت ها تصور می کنند که اگر یک محصول یک بار در لیست محصولات تایید شده قرار گرفت، برای همیشه از معافیت مالیاتی برخوردار خواهد بود. این تصور کاملا اشتباه است.
قوانین و مقررات مربوط به معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان به صورت سالانه به روزرسانی می شوند و لیست محصولات تایید شده نیز هر ساله تغییر می کند. این به این دلیل است که فناوری ها و محصولات نوآورانه به سرعت در حال تغییر هستند و دولت ها تلاش می کنند تا همواره از شرکت های دانش بنیان فعال و نوآور حمایت کنند.
اشتباه دوم: عدم توجه به فرآیند سالانه تمدید معافیت
برخی از شرکت ها تصور می کنند که با یک بار دریافت تاییدیه برای معافیت مالیاتی، نیازی به تمدید سالانه آن نیست.
برای بهره مندی از معافیت مالیاتی در سال های بعد، شرکت ها موظف هستند هر ساله درخواست تمدید معافیت را ارائه دهند و محصولات و خدمات خود را مجددا مورد ارزیابی قرار دهند. این فرآیند معمولاً در نیمه دوم سال انجام می شود.
اشتباه سوم: عدم تطابق فعالیت ها با تعریف شرکت دانش بنیان
برخی شرکت ها ممکن است فعالیت هایی را انجام دهند که با تعریف قانونی شرکت های دانش بنیان مطابقت نداشته باشد. در صورت عدم تطابق فعالیت ها با تعریف قانونی، شرکت ممکن است از مزایای معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان محروم شود و حتی با عواقب قانونی روبرو گردد.
راه حل این است که شرکت باید به صورت دقیق فعالیت های خود را با تعریف قانونی شرکت دانش بنیان مقایسه کرده و اطمینان حاصل کند که تمام فعالیت های آن مرتبط با تولید دانش و فناوری باشد.
اشتباه چهارم، عدم رعایت نسبت تحقیق و توسعه
برخی شرکت ها ممکن است نسبت هزینه های تحقیق و توسعه به فروش را به اندازه کافی رعایت نکنند. عدم رعایت این نسبت می تواند منجر به رد درخواست تمدید معافیت مالیاتی شود.
بنابراین شرکت باید به صورت مستمر به فعالیت های تحقیق و توسعه خود اهمیت داده و نسبت هزینه های تحقیق و توسعه به فروش را در سطح مطلوب حفظ کند.
اشتباه پنجم، عدم ارائه مستندات کافی
برخی شرکت ها ممکن است در ارائه مستندات لازم برای اثبات دانش بنیان بودن خود کوتاهی کنند. عدم ارائه مستندات کافی می تواند منجر به رد درخواست معافیت مالیاتی شود؛ شرکت باید تمام مستندات لازم از جمله مدارک ثبت اختراع، مقالات علمی، قراردادهای تحقیقاتی و … را به صورت کامل و دقیق ارائه دهد.
اشتباه ششم، عدم استفاده از مشاوره تخصصی
گاهی افراد ممکن است به دلیل پیچیدگی قوانین و مقررات مربوط به معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان ، از مشاوره متخصصان مالی و حقوقی استفاده نکنند. عدم استفاده از مشاوره تخصصی می تواند منجر به اتخاذ تصمیمات اشتباه و از دست رفتن مزایای معافیت مالیاتی شود. بنابراین شرکت ها باید از مشاوره متخصصان مجرب در زمینه قوانین و مقررات مالیاتی و دانش بنیان استفاده کنند.